ZOR SORULARA PRATİK YANITLAR

Çocukların bazı sorularına cevap vermek oldukça zordur. Onların, “Ben bu dünyaya nasıl geldim?” sorusunu “Leylekler getirdi” diye cevaplamanın doğru olmadığını artık bilsek bile, bazen öyle sorular sorarlar ki, ne cevap vereceğimizi şaşırırız. İşte size bazı zor sorulara verilebilecek güzel cevaplar.

ANNEANNEM NEDEN ÖLDÜ?
Küçük çocukların anlamakta en güçlük çektiği konuların başında ölüm gelir. Böyle bir soru sorduğunda çocuğunuza, duygusal ve hayal ürünü yanıtlar vermekten kaçının. Ölen kişinin cennete gittiğini söylerseniz, çocuk onun bir gün geri döneceği düşüncesine kapılır. “Tanrı anneanneni çok sevdiği için yanına aldı” derseniz, Tanrı’nın bir gün anne ve babasını da aynı şekilde yanına alacağı endişesi yaşar ve korkar. İnsanların yaşlandıkça vücutlarının yıprandığını, eskidiğini anlatın. Anneannesinin vücudunun da bu yüzden durduğunu söyleyebilirsiniz. Eğer anneannesi uzun süredir hastaysa, çocuğunuza iyileşemeyecek kadar hasta olduğunu söyleyin. Hasta ve çok çok hasta arasındaki farkı anlatın. Böylece çocuk, burnu aktığı zamanki hastalıkla anneannesinin hastalığı arasındaki farkı da anlayacaktır.

HABERLERDEKİ O ADAM İNSANLARI NİYE ÖLDÜRDÜ?
Çocuğunuz, televizyonda haberleri seyrederken izlediği şiddet görüntülerini açıklamanızı isteyebilir. Onu mümkün olduğu kadar bu görüntülerinden uzak tutmalısınız. Çocuklar tanık oldukları şiddetin bir gün kendi başlarına gelmeyeceği konusunda güvence isterler. Kimi insanların, hasta ya da uyuşturucunun etkisinde oldukları için bu tür şeyler yaptığını, onların tedaviye ihtiyacı olduğunu anlatın. Bir-iki örnek verin. Ancak örnekleriniz, her türlü soruya cevap verebileceğinizi gösterir şekilde ikna edici olmalı.

SEN HİÇ KÖTÜ VE YASADIŞI BİR ŞEY YAPTIN MI?
Eğer sorunun yanıtı ‘hayır’ ise, bir sorun yok; ancak üniversite ya da okul yıllarında kanun dışı gibi iş yaptıysanız bile, konuyu anlatmaya kalkmayın. Yaptığınızın korkunç bir yanlış olduğunu söyleseniz bile, sizin o yanlışı yaptığınızı duymak onu çok mutsuz ve güvensiz yapar. İlk olarak bunu neden sorduğunu öğrenmeye çalışın. Geçmişinizi anlatmayın. Onun çevresinde asla kötü şeylerin olmasına izin vermeyeceğinizi söyleyin. Uyuşturucu, hırsızlık gibi şeylerin zararlı olduğundan bahsedebilirsiniz; ama şeytani bir şey olduğunu söylerseniz, çocuk anlamakta güçlük çekecektir. 10 yaşını geçtikten ona sonra kendi geçmişinizle ilgili bilgiler verebilirsiniz.

ANNECİĞİM, EŞCİNSEL NE DEMEK?
İlk olarak çocuğunuza “çift” olmanın ne olduğunu bilip bilmediğini sorun. Buna arkadaşları ve aile çevresinden birkaç örnek vermesini isteyin. Çiftin, birbirini seven iki kişi olduğunu ve birlikte olmaktan keyif duyduklarını anlatın. Kimi zaman çiftlerin, aynı cinsten iki kişi olabileceğini söyleyin.

ARKADAŞIMIN PLAYSTATİON’I VAR, BENİM NEDEN YOK?
Bu soru, çocuğunuzun arkadaşına özendiği, sizin de arkadaşının ebeveynleri gibi olmanızı istediği anlamına gelebilir. Bu durumda yapacağınız son şey, o arkadaşının ailesini eleştirmek olmalıdır. Bunun yerine video oyunlarının neden yararlı olmadığını anlatmayı deneyin. Örneğin “Ne zaman video oynamaya başlasan, on dakika değil en az iki saat oynuyorsun. Dışarıda oynamıyorsun, ev ödevlerini yapmıyorsun, bizimle vakit geçiremiyorsun. Bunlar bizim için önemli şeyler” diyebilirsiniz. Uzun bir tartışmaya girmekten kaçının. Eğer çocuğunuz söylediklerinizin aksini iddia etmeyi sürdürürse, tartışmaya nokta koyun. Kararınızın onu cezalandırmak ya da mahrum bırakmak değil, yardım etmek amaçlı olduğunu anlatın. “Bunun zor olduğunu biliyorum. Şimdi olmasa da ileride beni anlayacağını umuyorum” deyin.

BEBEK ANNEMİN KARNINA NASIL GİRDİ?
Soruyu kuşlar ve böceklerden örnek vererek yanıtlamayın. Bu soru cinsellikle ilgili değildir. Ona bebeğin annenin rahminde olduğunu, vajina adlı bir diğer organa bağlantılı olduğunu, bebeğin annenin karnında büyüdükten sonra kasların onu dış dünyaya ittiğini anlatın. Bu terimler fazla tıbbi gelebilir. Bebeğin rahme nasıl girdiğini bilmek isteyecektir. Genel anlatımlarla yanıtlayın. “Annenin vücudunda yumurta, babanın ise sperm adı verilen minik hücreler var. Bunlar bir araya gelince bebek oluşturuyorlar” diye anlatın. Birçok çocuk bu cevaptan tatmin olacaktır. Eğer tatmin olmazsa ona “Anne ve baba bebek yapmak istediği zaman, vajina ve penisin bulmacanın parçaları gibi birleştiğini ve spermle yumurtanın bir araya geldiğini, buna cinsel ilişki dendiğini” söyleyebilirsiniz.

NEDEN “BUNU SATIN ALAMAYIZ” DİYORSUN?
Sizden çok pahalı şeyler istediği zaman ona mantıklı ve tatmin edici yanıtlar vermelisiniz. Örneğin “Bunu alırsak istediğin yeni çizmeleri, pantalonu alamayız. Bunlara ihtiyacın var” deyin. Böylece çocuğunuz, paranın sınırsız olmadığı gerçeğini anlamaya başlar. Oyuncak istediği zaman da ona bunu ancak kendi parasını biriktirerek alabileceğini anlatın.

BABA BİZ ZENGİN MİYİZ YOKSA FAKİR MİYİZ?
Bir çocuk bunu sorduğu zaman büyük bir ihtimalle kafasından “Biz bir gün fakirleşecek miyiz?” sorusu geçiyordur. Önce bu soruyu neden sorduğunu öğrenin. Bir filmde zengin bir ailenin fakirleşmesini seyretmiş ve etkisinde kalmış olabilir. Aynı sonun sizi de bekleyip beklemediğini öğrenmek istiyor olabilir. Ona yeteri kadar para kazandığınızı, ailenize bakabileceğinizi, bu konuda endişelenmesine gerek olmadığını söyleyin. Eğer sorunun kaynağı, neden arkadaşının ondan daha fazla oyuncağı olduğu ise, ona bu gibi şeylerin zenginlik ya da fakirlik ifadesi olmadığını anlatın. Büyük ve mutlu bir aile olmak için o oyuncakların gerekmediğini, sizin birbirinizi sevdiğinizi, oyuncakların mutluluk ölçüsü olmadığını söyleyin.

SİZİN İZLEDİĞİNİZ FİLMİ BEN NİYE İZLEYEMİYORUM?
” Çünkü bu büyükler için bir film. Ve sen henüz büyümedin” cevabı yeterli olmayacaktır. Filmin onun yaşındaki çocuklar için tasarlanmadığını, kimi sahnelerinin korkunç ya da şaşırtıcı olabileceğini anlatın. Ancak film hakkında fazla bilgi vermeyin. Ne kadar fazla anlatırsanız o kadar merak duyacaktır. Büyükler için yapılan birçok filmin çocukların ilgisini çekmediğini, reklamını görüp çok sevdiği çizgi filmi seyretmekten daha çok keyif alacağını söyleyin.

NEDEN İNSANLAR HAYVANLARI YİYOR?
Cevap vermeye, “Bu harika bir soru. Garip geldiğini biliyorum çünkü sen hayvanları çok seviyorsun” diyerek başlayabilirsiniz. En iyi yanıt, doğadan örnek vermektir. Küçük çocuklar dahi, büyük balıkların küçükleri, kedilerin de fareleri yediğinin farkındadır. Bunun doğanın beslenme çemberi olduğunu anlatın. Aslan Kral filminde Kral Mustafa’nın Simba’nın bu sorusuna verdiği cevapla örnek verebilirsiniz. “Hayvanlar yeryüzünde olduğu sürece insanlar onları beslenmek için avladı. Çok fazla et yemek senin için zararlı olabilir; ancak bizim yaşamamız için gereken besinler de ette var” diye açıklayabilirsiniz. Ama aynı zamanda hayvanların korunması için yasalar olduğunu, kedi ve köpek gibi kimi hayvanların ise asla yenmediğini de anlatmalısınız.