BEBEĞİNİZ NEYE NE ZAMAN HAZIR OLACAK?

Yenidoğan bakımıyla ilgili çok net olan doğru ve yanlış cevaplar olabilir; ancak bir zaman sonra bu cevaplar netliğini yitirmeye başlar. “Peki bunu yapmak şimdi güvenli mi?” gibi sorular kafanız belirir ve birkaç hafta sonra yeni bir şey için endişelenmeye başlarsınız.

Bebek bakımıyla ilgili bilinen birçok şey sizin çocukluğunuzdan sonra çok değiştiği için annenize sormanın da bir faydası olmayabilir. Bu yazıda kendileri de deneyimli anneler olan çocuk doktorlarına bebekleri uyuturken, yedirirken, onlarla oynarken ve daha fazlası hakkında nasıl güvenli davranabileceğinizi sorduk.

UYKU
Sırtüstü mü yüzüstü mü?
Amerikan Pediatri Birliği bebekleri sırtüstü yatırmak konusunda önerilerde bulunduktan sonra Ani Bebek Ölümleri Sendromunda yarı yarıya bir düşüş kaydedildiği bilinmektedir. Bazı anneler bu öneriyi kulak ardı etseler de, bu kesinlikle çok önemli ve kulak asılması gereken bir öneridir.

Ne bilmeniz gerekiyor? 5 ay civarında bedeninin üst kısmını, kendi kendini yuvarlayacak kadar kontrol etme yeteneği kazanmasından itibaren bebeğiniz kendini boğulma tehlikesinden kurtarabilir ve bu sayede sendrom riski de azalır. Bu konuda en yüksek risk ilk 6 ay içindedir. Siz yine de bu yaşı geçmiş bebeğinizi de sırtüstü yatırın; gece boyunca dönüp dönmemeleri onların meselesi olsun.

Karyolanın içinde battaniye?
Pediyatristlerin bu konuda önerisi, boğulma tehlikesi arz ettiği için bebeğiniz bir yaşını doldurana kadar battaniye kullanmaktan kaçınmaktır.

Ne bilmeniz gerekiyor? Bazı doktorlar 6 aylık bebeklerin de battaniye kullanması için onay verebilir. Başını kaldırabilen ve battaniyeyi iterek altından emekleyerek çıkarabilecek bir bebek için karyolanın boyunda, küçük bir battaniye kullanılması uygun olabilir.

Oyuncaklarla uyumak?
Olası Ani Bebek Ölümleri Sendromu’na dair onca endişe ve dikkat söz konusuyken anne babaların çocuklarının karyolasına tüylü oyuncaklar ve bebekler koymak konusunda kaygılanması normaldir.

Ne bilmeniz gerekiyor? Karyolanın içinde durmalarına izin verip vermemeniz oyuncakların türüne bağlıdır.
Tüylü, peluş oyuncaklar: Birçok çocuk doktoru bebekleri 1 yaşına gelmeden oyuncaklarıyla uyumalarına izin verilmemesi gerektiğini düşünse de bazıları bu sınırın 6 ay olduğunu öne sürer. Bebeğinizin karyolasına koyacağınız oyuncağın bebeğinizin başından büyük olmamasına ve çıkarılabilir parçaları bulunmamasına dikkat edin. Bunun dışında elbette ki bebeğiniz kendi başına yuvarlanabilme ve kımıldama becerilerini kazanmış olmalı.
Dönence ve diğer karyola oyuncakları: Bebeğiniz yükselip ona dokunabildiği andan itibaren, yani 6 ay civarında dönenceyi yerinden almanız gerekir. Bunun dışında yutulabilir küçük parçalar içermeyen diğer karyola oyuncakları için tek önemli uyarı bu oyuncakların verdiği uyaranları bebeğinizin hoşlanıp hoşlanmadığıdır. Bazı bebekler uykuları gelene kadar düğmeler basmaktan çok hoşlanırken, diğerleri bununla uğraşarak uykularını kaçırabilirler.
Kitaplar: Bebekler kağıttan yapılmış kitapların yapraklarını koparıp çiğneyebilecekleri için doktorlar 1 yaşından itibaren onlara sadece kumaştan yapılmış kitaplar verilmesini öneriyor.

ARAÇ
Otomobil güvenlik koltuğundaki yönü?
Bebeğinizi otomobil güvenlik koltuğunda yönünü değiştirme zamanı geldiğinde hangisini hesaba katacaksınız? Yaşını mı, kilosunu mu?

Ne bilmeniz gerekiyor? Her ikisi de eşit olarak önemlidir: Uzmanlar bebeğinizi 9-10 kg’a ve 1 yaşına ulaşmadan önce öne bakarak oturtmamanızı öneriyor. Hatta bazı çocuk doktorları, bebekleri elinizden geldiğince arkaya bakarak oturtmanız konusunda ısrarcı.
Peki sizi görmek için otomobil güvenlik koltuğunda ayağa kalkmaya çalışan bir çocuk söz konusuysa? Bu konuda sağlıklı olan kararı siz alacaksınız. Bebeğinizi ayağa kalkmaktan vazgeçiremiyorsanız, kilosunu ve yaşını da hesaba katarak ters çevirebilirsiniz.

Sığıyor mu?
Çok küçük olan bebeğinizi bu taşıyıcılardan birine koymak konusunda endişeleriniz mi var?

Ne bilmeniz gerekiyor? İlk olarak ürün için yapılmış olan uyarıları göz önünde bulundurun. Uzmanların öneriler ise şu şekilde;
Ana kucağı: Bebeğiniz ana kucağına sığabilecek kadar uzadığında ve ürün için belirtilen kilo aralıkları içinde bulunduğu sürece onu bu şekilde taşıyabilirsiniz. Boyun kasları, başını sabit tutabilecek kadar geliştiğinde onu yüzü ön tarafa dönük olarak da taşıyabilirsiniz. Bu genellikle 3 aylık civarında kazanılan bir beceridir. Kucağın içindeyken uyuklamaya başlayıp kafası öne düşerse çok endişelenmeyin. Rahatsız görünüyor olabilir ama rahat nefes alıyordur.
Sırtta taşınan kucak: Uzmanlar bebeğiniz 3 aylık ve hatta 6 aylık olmadan cinsine de bağlı olmakla beraber bu araçların kullanımını önermiyorlar. Bebeğinizin baş ve boyun kaslarını kafasını sabit ve destekte tutabilecek kadar gelişmiş olması gerekmektedir.
Baston puset: En erken 6 aylıkken kullanılmalı. Bebeğinizin kendi başına oturma becerisi kazanmadan bu pusetlere oturtulması, bu pusetlerde az destek bulunması yüzünden güvenli değildir.

YEMEK
Kraker ve ekmek çiğnemek?
Hangi yiyecekler çok az diş çıkarmış olan bebekler için tehlikelidir?

Ne bilmeniz gerekiyor? 9 ay civarında bebeğiniz tüm unlu mamullerin tadına bakmaya hazırdır. Önemli olan gözünüzü üstünden ayırmamanızdır. Bebeklerin sahip olduğu diş sayısı çiğnemelerini etkileyen bir durum değildir; dişetleri de kendi başlarına yeterince güçlüdür.

Yeni bir yiyecek?
Olası alerjilerin listesi oldukça uzundur ve bu listede süt ürünleri, yumurta, un ve fındık gibi çok sıradan görünen yiyecekler de bulunur. Özellikle ailenizdeki alerjiler hakkında bilgi sahibi değilseniz, ne yapmalısınız?

Ne bilmeniz gerekiyor? Bebeğiniz ilk yaşını doldurduktan sonra birçok yiyeceğin tadına bakabilir. İstisnalar:
Fındık fıstık türleri: Birçok doktor çocuklar 3 yaşına gelmeden içeriğinde fındık, badem, fıstık ve ceviz gibi kuruyemişler bulunan yiyecekler verilmemesini önerir. Bazı çocuklar bu yiyeceklerle ne kadar erken tanıştırılırsa, hayat boyu sürecek bir alerji geliştirmeleri o kadar yüksek bir ihtimal halini alır. Ancak bebeğiniz birkaç kere fıstık ezmeli sandviç yedi ve bir reaksiyon geliştirmediyse, endişelenmenize gerek yoktur.
Süt ürünleri: Beyaz peynir ve yoğurt gibi işlenmiş süt ürünleri 6 aylıktan sonra verebilirsiniz. Sadece bebeğiniz 1 yaşına gelmeden inek sütünden uzak durmayı unutmayın. Bebeğinizin sindirim sistemi hala gelişmektedir ve tükettiği küçük miktarlardaki yoğurt ve peynirle karşılaştırıldığında sütü sindirecek kadar güçlü olmayabilir.
Çilek: Çiğ çilek bazı bebeklerin isilik çıkartmasına yol açabilir; bu nedenle bebeğiniz 1 yaşına gelene dek ona sadece pişmiş çilek verin.

Su içmek?
Henüz katı yiyeceklere geçmemiş bir bebeğe su verilmesinin doğru olmadığını duymuş olmalısınız.

Ne bilmeniz gerekiyor? Bu doğrudur ama 6 ayı geçmiş bir bebeğe flörür alması için 250-300 gram kadar su verilmesi herhangi bir sakınca arz etmez.

SOKAK GÜVENLİĞİ
Soğukta kalmak
Bebekleri dondurucu soğukta dışarı çıkarmak kimsenin iyi vakit geçirme anlayışına uygun değildir. Elbette ki çocuğunuz evde delirmek üzereyse ve ille de kartopu yapmak istiyorsa, bunu yapmak zorunda kalabilirsiniz.
Ne bilmeniz gerekiyor? Sağduyunuza güvenin. Siz üşüyorsanız, yüksek ihtimalle çocuğunuz da üşüyecektir. Onun sizin gibi hareket ederek kendi kendisini ısıtma şansı olmadığını da aklınızdan çıkartmayın. O yüzden onu uygun bir biçimde giydirin -kendi giydiğinizden bir kat daha fazla kıyafet bunun dışında da eldiven ve bere- ve biraz karla oynamasına izin verin. Üşüdüğünüzü hissettiğinizde ve ıslandığınızda eve dönün ve onun üstündeki ıslak kıyafetlerin hepsini çıkartın.

Güneş ışığına maruz kalmak?
Ciltleri daha ince ve hassas olduğu için bebekler en açık tenli yetişkinlerden bile daha hızlı yanar.
Ne bilmeniz gerekiyor? Bebeğiniz 6 aylık olduğunda onu kısıtlı süreler içinde güneş ışığına maruz bırakmak uygundur. Güneş kremi sürmeyi unutmayın. 6 aylıktan küçük bebekler için de güneş kremi sürmeniz gerekir; onları asla doğrudan güneşe maruz bırakmayın. Yaz aylarında bebeğinizi güneşin en yakıcı olduğu sabah 10 ve öğleden sonra 3 arasında içerde tutun. Mutlaka dışarı çıkmanız gerekiyorsa, ona tepeden tırnağa ince kıyafetler giydirin ve şapka takın. Eğer çıkartmayacaksa, güneş gözlüğü de kullanın.

Suya girmek?
Havalar ısındığında, çocuğunuzu ne zaman denize veya havuza sokabilirsiniz?
Ne bilmeniz gerekiyor? 6 aylık bebeğinizi kucağınıza alıp suya sokabilirsiniz. Neden bu kadar bekliyoruz? Çocuk doktorları bu yaş ulaşmamış bebeklerin ısıtılan bir havuzda bile üşüyebileceklerini çünkü beden ısılarını ayarlayamadıklarını söylüyor. Nerede yüzerseniz yüzün, bebeğinizin su yutmadığından emin olun; çünkü bakteri kapabilir. Endişelerinizin yersiz olduğu bir konu da havuzlardaki klorun bebeğinizin cildine zarar verip vermediğidir.

Kum havuzunda oynamak?
Bebeğiniz içgüdüsel olarak bir şeyleri ağzına atacağı için kum havuzunda oynamak riskli bir durum gibi görünebilir.
Ne bilmeniz gerekiyor? Çocuk doktorları annelerin kum havuzunda oynayan çocukların kumu ağızlarına atmaması veya ellerini gözlerine sürmemesi için göz önünde tutulması gerektiğini söylüyor. Bunun dışında oyun bittikten sonra hemen çocuğunuzun ellerini yıkamalısınız. Çocuğunuz yine de kum yutarsa ona bol bol su içirin ve bir sonraki sefere tadının ne kadar kötü olduğunu hatırlamasını umun.

Oyun parkına gitmek?
Ne zaman kaydıraktan kayabilir ve salıncakta sallanabilir?
Ne bilmeniz gerekiyor? Çocuğunuzun motor becerileri kadar oyun aletlerinin boyutları da önemlidir. Kendi başına oturmayı başardığı zaman-6 ay civarı- küçük bir salıncakta yavaşça sallanmasında sakınca olmayacaktır. Bebeğiniz tırmanmayı ve yürümeyi çok iyi beceriyorsa, 18 aylık olduğundan itibaren kaydıraktan kaymasına izin verebilirsiniz.