Kitaplardan faydalanın

Öğr. Gör. Tuğçe Güzelyurt Güçlü: “Ailelerin aktarmakta zorlandığı ya da çocukların çekinip sormaktan vazgeçtiği konular çocuk kitapları aracılığıyla somutlaşır. Böylelikle aileler ve çocuk arasında sağlıklı iletişim yollarından biri açılır. Aileler için aktarılması, çocuklar için ise anlamlandırması zor olduğu düşünülen konuları çocuk kitapları etkili ve anlaşılır şekilde sunabilir.” diyerek çocuk kitaplarını neden ve nasıl kullanmalıyızın cevaplarını veriyor.

Çocuk kitaplarını neden kullanmalıyız?
Yaşamın her döneminde insanların üstesinden gelmesi gereken zorlu konular var. Robert J. Havighurst da Gelişim Görevlerinde her dönem üstesinden gelinmesi gereken gelişim krizlerinden bahseder. Bu gelişim krizlerinin yani zorlu konuların üstesinden gelmek deneyim kazandıkça kolaylaşır. Yetişkinler için bu süreç daha kolay olabilir. Çünkü yetişkinlik dönemine kadar edinilen deneyimler problemlerin çözülebilmesine ışık tutar. Yaşamın ilk yıllarında ise çocuklar karşılaştıkları zorluklarla mücadele etmekte zorlanabilir. Çocukların bu zorlukları anlamlandırabilmesi ve aşabilmesi için yetişkin rehberliği gerekir. Burada bahsedilen yetişkin rehberliği problemin yetişkin tarafından çözüme kavuşturulması değildir. Bunun yerine çocuğun gelişimine uygun ortam, materyal ve yöntemlerle zorlu konulara çözüm bulmasını desteklemektir.

Bedenini tanıma, okula başlama, bir yakınını kaybetme, taşınma ve tuvalet eğitimi gibi kavramlar çocuk için soyut kalmaktadır. Bazen bu konuları geçiştirmek veya tamamen saklamak aileler için en kolay yöntem görünse de ilerde oluşabilecek sorunların ilk adımlarıdır. Bunun yerine aileler çocuklara zorlu konuları doğru şekilde anlatmalı ve kendilerini güvende hissetmelerini sağlamalıdır. Bazen de aileler zorlu konuları çocuklarına anlatması gerektiğini bilmesine rağmen bu konuları anlatmaya çekinebilir. Tam da bu noktada çocuk kitaplarının en temel işlevlerinden biri ailelere destek olur. Çocuk kitapları gerçek dünya ve çocuk arasında güvenli adımların atılabileceği sağlam bir köprü görevi görür. Ailelerin aktarmakta zorlandığı ya da çocukların çekinip sormaktan vazgeçtiği konular çocuk kitapları aracılığıyla somutlaşır. Böylelikle aileler ve çocuk arasında sağlıklı iletişim yollarından biri açılır. Aileler için aktarılması, çocuklar için ise anlamlandırması zor olduğu düşünülen konuları çocuk kitapları etkili ve anlaşılır şekilde sunabilir.

Cemal Süreya “Masal dinlememiş çocuklar büyüyünce kedi resmini bile cetvelle çizerler.” der. Çocuklar kendi hikâyelerinin kahramanları olsun diye yazılan her satıra sonsuz teşekkürlerimle… Çocukların gerçek dünya serüveninde zorlu konuları çocuk kitaplarıyla NE ZAMAN? sunmalıyız konusunu paylaşmak için bir sonraki yazımızda buluşmak dileğiyle…

Çocuk kitaplarını ne zaman kullanmalıyız?
Tolstoy der ki; “Tüm muhteşem hikayeler iki şekilde başlar: ya bir insan bir yolculuğa çıkar, ya da şehre bir yabancı gelir.” Peki çocukların hikayeleri ne zaman başlar? Ya bir çocuk merak edip sormaya başladığında ya da sormaktan vazgeçip sustuğunda… Zorlu konulara yönelik çocuk kitapları da tam bu zamanlarda kullanılır. Çocuklar merak edip soruyorsa aileler rehberlik sürecinde çocuk kitaplarından yararlanabilir. Bu normal olan bir süreçtir. Daha karışık olan çocukların soru sormadıkları dönemlerdir. Çocukların soru sormamalarının birçok nedeni vardır. Konuya yönelik zamanında soruları yanıtsız kalmış ve soru sorma girişimleri engellenmiş olabilir. Yaşanan zorlu konu çocuklardan saklanmış olabilir. Çocuk zorlu konudan olumsuz etkilendiği için susabilir. Bazen aileler çocuk soru sormuyor demek ki yaşananlardan etkilenmemiş, ben de konuyu kendim açıp sorun çıkarmayayım diye düşünebilir. İşte sorun tam da burada başlar. Zamanında yanıtlanmayan sorular geleceğin sorunları olur. Burada bilinmesi gereken en önemli şey çocukların gelişimsel özellikleridir. Dört-beş yaşlarında çocuğu konuşmayan aileler “Bir problem mi var?” sorusunu sormaktadır. Çünkü bu yaşlarda gelişimsel olarak çocuğun çoktan konuşması beklenir. Çocuğun bir yakınını kaybettiği, evinden taşındığı, okula başladığı ya da kardeşinin olduğu dönemlerde de soru sorması gelişimsel bir özelliktir. Çocuğun gelişim dönemlerine yönelik soru sormaması aslında bir problem olabileceğinin en önemli göstergesidir. Bu nedenle aileler çocuğun gelişim sürecini yakından takip etmelidir.

Doğası gereği soru sorma eğilimi çok yüksek olan çocuklar soru sormadığında; içinde oldukları süreci anlayabilmeleri, duygularını ifade edebilmeleri ve güvende hissedebilmeleri için ailelerinin rehberliğine ihtiyaç duyarlar. Bu rehberlik sürecinde ebeveynlerin kullandığı materyallerden biri de çocuk kitaplarıdır. Bu doğrultuda zorlu konulara yönelik çocuk kitapları;

• Çocuklar zorlu konuya yönelik sorular sormaya başladığı zaman,
• Zorlu konu yaşanmasına rağmen çocuklar soru sormadıkları zaman,
• Gelişimsel dönemi içerisinde olduğu zaman kullanılabilir.

İlgili Yazılar

• 

  Hikaye okumak hayal dünyasını zenginleştiriyor
  Hikaye okumak hayal dünyasını zenginleştiriyor
• 

  Çocuklar kitapla büyüsün
  Çocuklar kitapla büyüsün
• 

  Çocuklar Kitapla Büyüsün
  Çocuklar Kitapla Büyüsün
• 

  Okusun da büyüsün 6
  Okusun da büyüsün 6