Nesteren Gazioğlu

ÇOCUKLAR, MOBİL DÜNYA VE EBEVEYNLER

Cihaz bağımlılığı, yaklaşık yirmi yıl önce çocuk gelişimi araştırmalarında yer almaya başladı. Amigalar, gameboylar, oyun konsolları, çeşit çeşit bilgisayarlar, internet oyunları ve en son gelinen nokta, mobil cihaz bağımlılığı. Mobil ya da tüm akıllı cihazları, çocuğumun hayatına ne kadar sokmalıyım diye kaygılanan ebeveynlere bir soru soruyorum:

“Siz ne kadar süreyle mobil cihaz kullanıyorsunuz?

Bu noktada zaman zaman irdelenmesi gereken algı, çarpıklıkları olabiliyor. Örneğin, hiç kitap okumayan bir ebeveynin çocuğundan kitap kurdu olmasını talep etmesi gibi. Elinden mobil cihazı hiç düşürmeyen bir ebeveynin çocuğu da model aldığı ebeveyni gibi mobil cihaz talep edecektir. Bu noktada, ebeveynin kendinde engel olamadığı davranışı çocuğunda gördüğünde, çoğunlukla engelleyici ve cezalandırıcı tutumla ilerlediğini görüyoruz. Cezalar ise ebeveyn çocuk ilişkisine vurulan bir darbe oluyor.

Dengeli kurallar ve sınırlar her çocuk hatta her birey için gereklidir. Ancak, kuralların yaşayan, uygulanabilen ve anlam katılmış kurallar olması önem taşır. “Çocuğum neden mobil cihaz ile yoğun vakit geçiriyor?” Çocuğunun cihaz kullanımını eleştiren bir ebeveynin, yargılamadan önce bu sorunun cevabını, kullanımın anlamını keşfetmesi gerekiyor. Kaçış mı? Sakinleştirici mi? Yoksa başka bir alternatifi mi yok? ya da çok farklı bir sebep…

Bir de madalyonun öteki yüzünden bakalım. Bu devirde yaşayan çocukların teknoloji, internet ve mobil cihaz okuryazarı olmaları dönemin getirdiği bir gerçekliktir. Krtik nokta ise ne zaman, hangi amaçla, ne kadar süre kullanıldığıdır?

Peki, dengeli kullanım nedir? Örneğin, çocuğunuza karşıdan karşıya geçmeyi öğretirken onu kendi başına mı bırakırsınız? “İşte yol arada, bu da ışık, haydi geç bakalım!” mı derisiniz? Ya da önce nasıl geçileceğini anlatır, belki bir video izletir, sonra birlikte karşıdan karşıya defalarca geçer misiniz? Bir sonraki aşamada onun geçmesini izler, dikkat etmesi gereken tehlikeli noktaların altını çizer ve sonra kendi kendine geçmesine izin mi verirsiniz? Sorulması gereken en önemli sorulara geldik. Siz çocuğunuza mobil cihazı kullanmayı nasıl öğrettiniz? Onu cihazla nasıl tanıştırdınız? Hangi sınırları koydunuz? Online ve mobil tehlikeleri anlattınız mı? ve kendini korumayı nasıl öğrettiniz?

Mobil cihazlar ve internet hayatımızı kolaylaştıran birçok unsur barındırmasına rağmen, online yırtıcı dediğimiz kötü niyetli insanları ve otomatik yazılımları da beraberinde getiriyor. Çocuğun günümüz çağından kendini farklı hissetmemesi, çağın getirdiği modern teknolojiyi kullanabilmesi de gereklidir. Bu durumda dengeli sınırlar içerisinde mutlu çocuklar için, mobil cihaz kullanım amaçlarına ve sınırlarına anlam katmakla işe başlayabilirsiniz.