HAMİLELİK DÖNEMİNDE ŞİŞLİKLER

Hamilelik dönemindeki kadınlarda en sık rastlanan şikayetlerden biri şişliklerdir. Bu şişlikler rahatsız edici olsa da çoğu zararsızdır; ancak bazıları preeklampsi belirtisi de olabilir. Şişliklerle ilgili gerçeği ve bunları azaltmak için neler yapabileceğinizi öğrenmek için yazımıza göz atmanızı öneririz.

Hamile bir kadının günlük su gereksinimi hamile olmayanlara göre daha fazladır. Suyun hamilelikteki görevlerinden biri, bebek büyürken ona gerekli desteği sağlamak ve aynı zamanda pelvik eklemleri doğuma hazırlamaktır. Bebek bekleyen bir anne adayı, daha önce içiyor olduğundan çok daha fazla su içer ve alınan bu sıvının bir kısmı vücutta tutulur. Hamilelik süresince anne adayının aldığı kiloların neredeyse dörtte birinin kaynağı bu sıvı fazlasıdır.

ÖDEM NEDİR?
Hamile bir kadının damarlarında dolaşan kanın hacmi yaklaşık yüzde 50 artar. Artan kan hacmiyle birlikte damarlarda da bir miktar genişleme olur; fazla sıvının bir kısmı doku içinde, hücrelerin arasında birikir. Bu durumda oluşan şişliklere ödem adı verilir.

NE ZAMAN ORTAYA ÇIKAR?
Şişlik olarak tanımlayabileceğimiz ödem, hamile kadınların hemen hemen hepsinde belirli bir dereceye kadar görülür ve yaklaşık yüzde 75 kadında şikayet yaratacak boyutta olur. Gebeliğin ikinci trimesterından itibaren görülen ödem en sık ayaklarda ve ayak bileklerinde ortaya çıkar. Şişlikler, özellikle günün geç saatlerinde ve uzun süre ayakta durulmuşsa daha belirgin olur. Havanın sıcak olması da ödem oluşumunu hızlandıran bir faktördür. Böyle bir günün sonunda ayakkabılarınızın ayağınıza dar geldiğini fark etmeniz şaşırtıcı değildir. Hatta çoğu kadında hamileliğin sonları yaklaştıkça ayakkabı ölçüsü iki-üç numara büyür. Bazı kadınlarda ise ellerde ve el bileklerinde de şişlikler olabilir, yüzükler dar gelebilir.
Şişlikler hamilelik öncesinde kilo sorunu olan ya da hamilelik süresince fazla kilo alan kadınlarda daha belirgindir. Çoğul gebelik taşıyanlarda da şişlikler daha fazla olur.

PREEKLAMPSİYE DİKKAT!
Hamilelikte görülen şişlik sadece ayaklarda ve bileklerde olduğu sürece ciddiye alınması gereken tıbbi bir durumun göstergesi olmayabilir. Yalnız doktorunuz preeklampsi açısından yüksek risk grubunda olduğunuzu bildirmişse, dikkatli olmanızda fayda var. Şişliklerin preeklampsi belirtisi olarak ciddiye alınmasının faydalı olabileceği durumlar şunlardır:
1.Basit ağrı kesicilerle geçmeyen baş ve karın ağrısı,
2.Aniden ortaya çıkan görme bozukluğu,
3.Tansiyon yüksekliği,
4.İdrarda protein bulgusu,
5.Şişliklerin istirahat ile inmemesi.

SAĞLIKLI BESLENMEYE ÖZEN GÖSTERİN
Şişliklerin bir diğer nedeni de beslenme alışkanlıklarıdır. Çok fazla şişlik sorunu yaşayan kadınların önemli bir kısmının yeteri kadar protein almadıkları saptanmıştır. Gerekli olan protein, et ve benzeri besin maddeleri ile alınabileceği gibi günde en az üç porsiyon süt ya da mandıra ürünlerinin tüketilmesi de yeterli olabilir. Bazen sadece protein alımını yeterli düzeye getirmekle sorunun çözüldüğü görülebilir.
Beslenme ile ilgili bir başka yaklaşım da uygun tuz alımıdır. Çoğu kişi, fazla miktarda tuzun, su tutulmasına ve dolayısıyla şişliğe neden olduğunu düşünür; ancak bunun tersi de doğrudur. Yani yetersiz tuz alımı da ödem yapabilir. Önemli olan yeteri kadar tuz tüketmek ve dengeli ve sağlıklı beslenmektir.

ALTERNATİF ÇÖZÜMLER
Şişlikleri önlemenin bir diğer yolu da hidroterapidir. Yeni yapılan bir çalışmada suda yapılan aerobik ve hatta sadece ılık bir küvette ayakları bir süre dinlendirmenin hamile uterusu desteklediği gibi, vücuttaki fazla suyun böbrekler vasıtası ile atılmasına da yardımcı olduğu ortaya konmuştur. Ancak sıcak küvette oturmanın vücut sıcaklığınızı istenmeyen düzeylere çıkartabileceğini de unutmayın.

ŞİŞLİKLERİ GİDERMEK İÇİN ÖNERİLER
Ayaklarınızı havaya kaldırın: Gün içinde fırsat buldukça ayağınızı bir sandalye ya da benzeri nesnenin üzerine koyarak bir süre havaya kaldırın. Bunu her fırsatta yapmaya çalışın. Otururken bacak bacak üstüne atmayın. Çalışıyorsanız, akşamları evde mümkün olduğunca uzun oturun ve otururken ayaklarınızı sarkıtmayın.
Uzanın: Mümkün olduğunca dinlenmeye çalışın ve sol yana dönerek uzanın.
Sıvı alın: Sanılanın aksine su içmek, şişliği artırmaz tam tersine azaltır. Günde en az 8-10 bardak su içmeye özen gösterin.
Yürüyüş yapın: Hamilelikte sık görülen diğer sorunlar gibi şişlikler de düzenli egzersiz ve yürüyüş yapan kadınlarda daha hafif seyreder. Yürüyüş yapmak, bacak toplardamarlarınızın daha etkili görev yapmasını sağlarken doku aralığında biriken sıvının dağılmasını kolaylaştırır.
Rahat giyinin: Bedeninizi çok sıkan ve saran her türlü kıyafetten uzak durun. Sıkı lastikleri olan çorapları ve beli sıkı pantolonları gardırobunuzdan çıkartın. Rahat ve topuksuz ayakkabı giyin. Şişlikler çok rahatsız ediyor ve beraberinde ağrıya da neden oluyorsa ve özellikle varisleriniz de varsa, varis çorabı giymeniz yarar sağlayabilir. Hamileler için bu amaçla özel üretilmiş çorapları tercih edin.
Yediklerinize dikkat edin: Tuz kısıtlaması ilk planda şişlikleri azaltabilir; ancak uzun dönemde bir işe yaramayabilir. Uygun miktarda tuz alın. Yemeklere fazladan tuz eklemeyin; bununla birlikte tuzsuz gıdalara da yönelmeyin.
Kontrollerinizi ihmal etmeyin: Şişlikler, çoğu zaman zararsız olmasına rağmen preeklempsinin ilk belirtisi de olabilirler. Eğer şişlik aniden gelişirse veya çok fazlaysa, sadece ayaklarda değil yüzde ve elde de oluyorsa altta yatan ciddi bir durum olabilir.