Spina Bifida Nedir?

Ayrık veya açık omurga anlamına gelen spina bifida, en sık görülen nöral tüp defektlerinden (doğuştan olma hastalıklardan) biridir. Görülme sıklığı 1-2/1000 doğumdur. Hamilelik sırasında  birçok etkenden dolayı spina bifida olabilir. Bunlar:
* Annenin hamilelik sırasında yetersiz ve dengesiz beslenmesi,
* Vitamin eksikliği (folik asit eksikliği),
* Annenin diyabet hastası olması,
* Obezite,
* Radyasyon,
* Kullanılan ilaçlar etkenlerden bazılarıdır.

Özellikle, hamileliğinde folik asit eksikliği olan gebelerde görülme sıklığı fazladır. Folik asit, nöral tüpün (omuriliğin) gelişiminde önemli rol oynamaktadır.
Bebek spina bifidalı doğmuşsa; tüp kapanmamış, bir şekilde tamamlanmamış ya da açık kalmış demektir. Çocuklar; ya omuriliğinin bir kısmı dışarıda cilt ile kaplı, ya da beyin dokusunun bir kısmı dışarıda olacak şekilde doğarlar.
Spina bifida olan çocuklarda etkilenen sinirler, açıklığın bulunduğu bölgeye bağlıdır. Açıklığın  beyine yakınlığı, durumun ciddiyetini ve felçlerin kapsamını belirler. Etkilenen bölgeler daha aşağıda ise, çocuklarda omuriliğin etkilenen kısmına bağlı olarak, bacaklarda kısmi ya da tama yakın felç durumu, yürüme bozukluğu, idrar kaçırma ve dışkı kontrolü bozukluğu ortaya çıkar. Bu yüzden tuvalet eğitiminde zorlanan çocukların, aileleri tarafından mutlaka uzman bir hekime gösterilmeleri gerekir.
Spina bifidalı çocuklarda skolyoz (omurga eğriliği), hidrosefali (kafa içindeki sıvının artması), ayak deformiteleri de eşlik edebilir. Hidrosefali, beyin ve omurilikte dolaşan sıvının artışına ya da dolaşımındaki bozukluğa bağlı, beyin içinde yüksek basınca yol açmaktadır. Erken dönemde tanı koymak, çocukların gelişimi ve zeka düzeylerinin tamamlanması açısından çok önemlidir. Bu yüzden, gebeler hamileliğin her döneminde sıkı doktor kontrolü altında olmalıdır.

Nasıl meydana gelir?
Anne karnında, bebeğin erken dönemlerde yani 1. trimesterda (gebeliğin ilk 3 ayında) bir takım faktörlere maruz kalması ya da annenin vitamin eksikliği (B vitamini ve folik asit) ve kullandığı ilaçlara bağlı olarak omuriliğin kapanmaması sonucu oluşur.

Ne zaman ortaya çıkar?
Gebeliğin erken safhalarında, 20 -30. günler  itibari ile olmaya başladığı düşünülür.

Tanı yöntemleri nelerdir?
Kesin tanı yöntemi olmamakla birlikte, gebeliğin 14. haftalarında yapılacak ultrason ve anne kanında bakılacak bir takım biyokimyasal markerlar ile tanı konabilir.

Tedavisi nedir? Kesin çözüm müdür?
Bu hastalıkta, eğer bebek kese kapanmadan doğmuşsa, hayati tepkiler elverdiğinde ameliyat ile kese kapatılır. Hidrosefali’nin eşlik ettiği durumlarda, kafa içindeki sıvının atılımı için şant  sistemleri kullanılır. Tüm bu tedaviler çocuk, spina bifidalı doğduktan sonra yapılan tedaviler olup, omurilik etkilendikten sonra bir takım fonksiyonların geriye dönüşü olmamaktadır. O yüzden tümüyle normalleşme beklenmez. Bu çocuklar tıbbi destek ve sosyalleşme ile hayatlarını daha kaliteli yaşayabilirler.
Primer tedavi, annenin gebeliği sırasında sıkı bir takip ve gebeliği etkileyecek dış etkenlerden korunmasıdır. Bu yüzden spina bifida (nöral tüp defektleri) önlenebilir doğumsal bir hastalıktır.

Op. Dr. Şevki Gök
Beyin ve Sinir Cerrahisi uzmanı 

İlgili Yazılar

• 

  Topuk delme, yenidoğanlarda güvenli ve etkili bir yöntemdir!
  Topuk delme, yenidoğanlarda güvenli ve etkili bir yöntemdir!
• 

  Hamilelikte bu egzersizlerden kaçının!
  Hamilelikte bu egzersizlerden kaçının!
• 

  Oyun bağımlılığı aile hayatını ve sosyal ilişkileri tehdit ediyor!
  Oyun bağımlılığı aile hayatını ve sosyal ilişkileri tehdit ediyor!
• 

  Çoğu zaman belirti vermeden ilerliyor
  Çoğu zaman belirti vermeden ilerliyor