Pandemi DEHB’li çocukları nasıl etkiledi?

Türkiye’de her yıl Ekim ayı Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) Farkındalık Ayı olarak anılıyor. Pandemi sürecinde eğitimlerin online olarak yapılmasının dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) bulunan çocukları daha fazla etkilediğini belirten uzmanlar, bu dönemde çocukların duygusal ve sosyal alandaki desteğe daha fazla ihtiyaç duyduğuna dikkat çekiyor. Üsküdar Üniversitesi NP Etiler Tıp Merkezi Çocuk – Ergen Psikiyatri Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Mine Elagöz Yüksel, Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) Farkındalık Ayı kapsamında, pandemi sürecinin DEHB’li çocuklar üzerindeki etkilerini ve ebeveynlere tavsiyelerini paylaştı.

DEHB’li çocuklar için süreç zorlaştı
Yetişkinlerde olduğu gibi çocukların da rutinleri değişti. Okulların ve aktivite alanlarının kapanması söz konusu olunca çocukların sadece eğitimi değil, duygusal ve sosyal alanlarının gelişimi de etkilendi. Özellikle dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) bulunan çocuklar gibi zaten eğitsel, duygusal, sosyal alanda desteğe ihtiyacı bulunan çocuklar için bu süreç biraz daha zorlaştı.

Şikayetlerinde artış meydana geldi
Çocuklar, sadece okul ortamından değil, arkadaş buluşmalarından, spor faaliyetlerinden ve kurslardan da uzakta kaldılar. Bununla beraber DEHB bulunan çocukların strese yatkınlığı nedeniyle dikkat sürelerinde azalma, dürtüselliklerinde artma, yeni davranış problemleri, eşlik eden kaygılar, uyku problemleri görülmeye başlandı. Günlük yapacaklarını organize etmekte, dikkatini sürdürmekte zorlanan DEHB’li bireyler, pandeminin getirdiği yoğun kaygı ve belirsizlik sürecinde daha fazla zorlanmaya başladılar. Ev dışı ortamlarda da daha fazla dikkat etmeleri gerekince şikâyetlerde artma meydana geldi.

Ebeveynlerin duygu durumları çocukları etkiledi
DEHB’li çocuklarda şikâyetlerin artmasında ebeveynlerin duygu durumlarının etkisi de var. Bu dönemde kaygıları artan, duygularını kontrol etmekte zorlanan ebeveynlerin çocuklarında da birtakım şikâyetler oluşuyor ya da var olanlarda artış görülüyor. Okullar kapanınca belirtilerin daha fazla görülmeye başlamasının bir diğer nedeni de evde dikkatlerini sürdürmelerinin okul ortamına göre daha zor olmasıdır. Çünkü evde daha fazla ses, belki kardeş ya da bir evcil hayvan veya oyuncak gibi daha fazla dikkat dağıtıcı öğe bulunuyor. Kaldı ki bilgisayar ya da televizyon karşısında öğrenmek, canlı ortamda öğrenmeye göre daha zordur.

DEHB’li çocukların tedavileri aksatılmamalı
Virüs bulaşır korkusuyla sağlık sistemine başvurmayan çocuk ve ebeveynler var. Oysaki ruhsal sağlık da fiziksel sağlık kadar önemli ve DEHB bulunan ya da herhangi bir şikâyeti oluşan çocukların tedavisi aksamadan devam etmelidir. Eğer kullanılıyorsa tedavisine ara verilmemeli, hekimi ve terapisti ile takip görüşmeleri gerekirse online olarak devam etmelidir. Aile bireylerinin evde daha fazla vakit geçirmeye başlaması nedeniyle DEHB bulunan çocuklarda aile eğitiminin ve yönlendirmesinin de önemi artmış oldu. Ebeveynler çocuklarının arkadaş ve hobilerinden uzakta kalmalarının zorluğu ile empati kurmalı ve çocukları ile iletişimlerinin güçlü olmasına özen göstermelidir.

Yapılacaklar listesi fayda sağlayacaktır
Bu dönemde ailelerin ve çocukların DEHB belirtilerini hafifletmeye yönelik yapabileceklerinin olduğunu söyleyen Yüksel, “Çocukların gün içinde, özellikle verilen ödevlerde nasıl başlayacakları ve ne yapacakları konusunda kafaları karışmış olabiliyor. Bir yapılacak işler listesi düzenlemek oldukça faydalı olacaktır. Bunun kontrolünü mümkün olduğunca çocuğa vermek çocuğun da yapmak konusunda daha motive olmasını sağlayacaktır. Öğretmeni canlı derste değilken zorlandığı alanlarda nasıl yardım alacağını, öğretmene nasıl ulaşacağını bilmeli ve destek almaktan çekinmemelidir. Küçük çocuklarda çocuğun motivasyonunu arttıracak sticker, yazıp silebileceği bir tahta kullanımı derslerine yardımcı olacaktır. Online eğitimin olmadığı zamanlarda çocukları mümkün olduğu kadar ekranlardan uzak tutmak gerekir” diye konuştu.

İlgili Yazılar

• 

  Oyun bağımlılığı aile hayatını ve sosyal ilişkileri tehdit ediyor!
  Oyun bağımlılığı aile hayatını ve sosyal ilişkileri tehdit ediyor!
• 

  Çoğu zaman belirti vermeden ilerliyor
  Çoğu zaman belirti vermeden ilerliyor
• 

  Annelere iyot desteği önemli
  Annelere iyot desteği önemli
• 

  ‘R’ harfini söyleyemeyen çocuklar için Gizli neden: Dil bağı
  ‘R’ harfini söyleyemeyen çocuklar için Gizli neden: Dil bağı