HADİ, KONUŞALIM!

Sizlere bir yaşındaki bebeğinizin konuşmasına yardımcı olacak basit stratejiler hazırladık.

Son birkaç aydır bebeğiniz hislerini ve ihtiyaçlarını dile getirmeye, daha doğrusu ağzında gevelemeye başladı; ve şimdi ilk doğum gününü kutlayacaksınız. Hala konuşmaya başlamadıysa büyük ihtimalle artık konuşmasını bekliyorsunuz. Uzmanların belirttiğine göre çocukların çoğunluğu, ilk kelimesini 9 ile 14 aylık arasındayken söylemektedirler. Bunlar belirli şeylerin referansları olacak ve büyük olasılıkla bu kelimeleri devamlı tekrarlamaya başlayacaktır. Anne, baba, git, ye ve bunun gibi genel kelimeler bebeğinizin ilk kelimeleri olacaktır.
Henüz ilk kelimesini tam anlamıyla söylememiş olsa da, artık bebeğinizin ağzında gevelediği seslerin giderek Türkçe’ye benzediğini fark edeceksiniz. Konuşma becerisinin ilk adımlarında, soru sorarken sesi yükselip alçalmaya ve belirli bir iki sese daha çok vurgu yapmaya başlayacaktır. Konuşmaya tam olarak başlamasa da, bir yaşındaki bebeğiniz, dikkatinizi çekmek ve ne istediğini size anlatabilmek için el hareketlerini kullanmaya başlar.

HANGİ KELİMELER
15 ile 18 aylık arasında bebeğiniz, kelime hazinesine sıcak, güzel, benim gibi sıfatları eklemeye başlamıştır. Aynı zamanda bu dönemde, çeşitli hareket ve jestleri anlamaya ve kullanmaya başlar; örneğin birisi giderken el sallamayı ya da siz sordukça parmağıyla vücudunun bölümlerini göstermeye başlaması gibi. Daha da önemlisi; bu dönemde basit yönlendirmeleri takip etmeye başlayacaktır. 17 aylıkken bir çocuk, ondan bir nesneyi ya da battaniyesini getirmesini istediğinizde bunu anlayabilir. Birçok aile, bu dönemde, çocuklarının resimli kitaplarla ilgilenmesini sağlarlar. Çocuklar, sayfada gördüğü imajlarla bunların gerçek hayattaki halleri arasında ilişki kurmaya başlarlar. Nesnelerin yanında isimlerinin yazması çocuklar için çok daha yardımcı olur.
Bebeğiniz 19 ile 21 aylık arasındayken, kelime hazinesi elliye kadar yükselir. Aynı zamanda kendi kelime hazinesi dışında 200 kelimeyi de anlayabilmeye başlayacaktır. Bu dönemden sonra konuşma becerisi hızla gelişir. 18 ile 24 aylar arasında bebeğiniz, günde dokuz, haftada 63 yeni kelime öğrenmeye başlayacaktır. Ayrıca iki üç kelimeyi bir araya getirerek küçük cümleler kurmaya başlar; örneğin “bu ne?”, “süt istiyorum” gibi cümleleri ikinci yaşına girdiği dönemde rahatça kurar. Bu dönemde bebeğinizin konuşmalarını, sizin dışınızda herkes anlayamayabilir; bundan dolayı sakın endişelenmeyin. Uzmanlara göre bu yaşta telaffuz çocuktan çocuğa değişiklik göstermektedir. Ama her geçen gün bebeğinizin istekleri daha kolay anlaşılabilir hale gelecektir.

GEÇ KONUŞMA BELİRTİLERİ
Tüm bebekleri yukarıda belirtilen bu konuşma zamanına göre ele almak doğru değildir. Tahmini olarak çocukların yüzde 10 ile 15’i, geç konuşmaya başlarlar. Doktorların araştırmalarına göre, geç konuşan çocuklar, 18 ile 20 aylık arası dönemde diğerlerine göre 10 kelimeden daha az, 21 ile 30 aylık arası dönemde de, 50 kelimeden daha az ve iki kelimeden daha çok olmayan cümleler kurarlar. Erkekler kızlara göre daha geç konuşurlar. Prematüre doğan bebekler de böyledir. Aynı zamanda günlük bakımları için kreşe giden çocuklar ile daha küçük kardeşleri olanlar, diğer çocuklara göre daha geç konuşmaya başlarlar.
Çocuğunuz yaşıtlarıyla aynı dönemde konuşmaya başlamadıysa, endişelenmemeye çalışın. Uzmanlara göre birçok çocuk, kendilerini iyi ve hazır hissettikleri zaman kelimelerini kullanmaya başlayacaklardır. Konuşmaya başlamak için biraz yardıma ihtiyaçları vardır. 18 aylıkken çocuğunuz hala konuşmaya başlamamış olsa bile, sizin dediklerinizi anlamaya ve ona göre reaksiyonlar göstermeye başlar; örneğin ona bir soru sorduğunuz zaman başını evet ya da hayır anlamında sallayabilir ya da köpeğin kuyruğunu çekmeyi bırakmasını söylediğiniz zaman, elini çekmesi gibi tepkiler verir. Sözlerle ifade etmese bile, bu davranışları göstermeye başlar. Ayrıca çocuğunuzu bu konuda eğitimli bir tedavi uzmanına götürdüğünüz zaman, çocuğunuz bir daha hiç susturamayacağınız şekilde konuşmaya başlayacaktır.

KONUŞMA YETİSİNİN GECİKME İŞARETLERİ
Doktorunuzun bilmesine izin verin; eğer bebeğiniz:
• Sizi asla taklit etmiyorsa:. Örneğin; ce-e oyununa bir tepki vermemesi ya da siz ellerinizi çırptığınızda onun çırpmaması gibi.
• Sesli harfleri söylerken zorlanıyorsa: Bebeğinizin anne, bebek gibi basit kelimeleri söylerken sesli harfleri yutması gibi.
• Nadiren taklit etme oyunu oynuyorsa: 19 ile 22 aylık arasındaki dönemde çocuğunuz oyuncak bebeklerinin kıyafetlerini değiştirmeyi ve onları beslemeyi denemeye başlamalıdır. Konuşması geciken çocuklarda bu durum, daha geç görünür. Hayal gücünün zayıf olmasına dayanır.
• Ailesinde geç konuşan başka bir birey varsa:. Bebeğiniz, genetik olarak da geç konuşmaya başlayabilir. Ailesinden biri ya da kardeşinin konuşmasında bir gecikme varsa, bunlar etkili olabilir.

YAPILMASI GEREKEN DİYALOGLAR.
Bebeğinize konuşmasında yardımcı olabilmek için bu kolay egzersizleri yaptırabilirsiniz.

1)Zaman verin: Bebeğiniz yeni bir kelimeyi söylemeye çalışırken hedefine ulaşamayabilir ve bu yüzden sinirlenip huysuzlanabilir. Bu durumda sakın bebeğinizin üstüne gidip, kelimesi kelimesine söylemesini istediğiniz şeyler için onu zorlamayın. Ona kendi kelimelerini bulabilmesi için zaman verin.
2)Tempo tutun: Eğer bir melodi doğrultusunda çocuklar kelimeleri öğrenirlerse, bu, onların o kelimeyi hatırlamasında çok yardımcı olur. Bunun için oyuncak enstrümanlar ya da mutfaktan alacağınız bir kaşıkla tempo tutarak söylediğiniz kelimelere eşlik edebilirsiniz.
3)Hayvanları gruplandırın: “mee”, “möö”, “miyav”, “hav hav” gibi sözcükler, bir yaşındaki bebeğiniz için hem eğlenceli, hem de kolay olacaktır. Bu sayede bu seslere benzer sesleri daha kolay çıkarabilmeye başlayacaktır.
4)Basit şeyleri vurgulayın: Gün içinde yaptığınız basit hareketleri sesli olarak tekrarlayın. Örneğin üç kişilik bir sofra hazırlarken “tabak, tabak, tabak; çatal, çatal, çatal…” gibi tekrarlar yapın.
5)Onu bir rock yıldızına dönüştürün: Çocuklar kendi seslerini duydukları zaman, yeni ve farklı sesler çıkarmak için cesaret toplar. Bu yüzden çocuklara özel karaoke aletlerinden alıp şarkı söylemesine ya da çok pahalı olmayan, sesi taklit eden mikrofonlardan alarak konuşmasına yardımcı olabilirsiniz.