ÇOCUKLARIN BESLENMESİNDE HAZIR GIDALAR

Hem ülkemizde hem de tüm dünyada, çocukluk kanserleri artıyor; obezite oranı çocuklarda yetişkinlerdekinden daha fazla ve uzmanlar bir konuda birleşiyor: Hazır gıdalar, çocuk sağlığını tehdit ediyor!

Özellikler büyük şehirlerde yaşayan, zamana karşı savaş verenler için, hazır gıdalar önemli bir dinlenme aracı. Yemek yapmakla saatler geçirmemek için marketlerde en kolay pişirilebilen ürünlerin olduğu reyonlardan çok da uzaklaşamıyoruz. Böylelikle hem biz, hem de çocuklarımız, kaçınılmaz bir şekilde hazır gıdaların kölesi oluyoruz. Dolayısıyla, katkı maddelerinin ve sağlığımız için zararlı pek çok bileşenin de bağımlısı haline geliyoruz.
Hayat değişiyor, ne yürüdüğümüz yollar, ne de yaşadığımız kentler 10 yıl önce olduğu gibi hiç değil. Teknoloji giderek gelişiyor, bundan da büyük çoğunluğumuz son derece hoşnut. Teknoloji ile birlikte gelişen ve hiç de hoş olmayan diğer bazı gerçekler de var. Değişen toplum ve yeni standartlara alışmaya çalışan insan bedeninin karşı karşıya kaldığı sancılar, hepimizi, özellikle çocuklarımızı etkiliyor. Bundan 20 yıl önce, arada bir gazetelerde gördüğümüz, ancak şimdilerde hemen hepimizin çevresinde bildiği duyduğu yeni çocuk hastalıkları gelişmiş durumda: hipertansiyon, obezite, kanser, diyabet artık çocuk hastalıkları arasında yer alıyor.
Hazır gıdalar, içeriklerinde bulunan katkı maddeleri nedeniyle, tüm bu hastalıkları davet ediyor. Çocuklarımızı hazır gıdaların kölesi yapmamak ve hastalıklara kapılarımızı sonuna kadar kapatabilmek için, konuyla ilgili bilgi ve önerileri, Hisar Intercontinental Hospital Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları bölümünden Uzman Dr. Fazlı Yılmazer’den edindik.
Günümüz çocukları için beslenme bebeklikte anne sütüne paralel olarak geliştirilen formül süt ve katkı maddeli sütlerin kullanılması haline geldi. Diğer hazır ek gıdaların (yoğurt, kavanoz maması vb) kullanımı da giderek yaygınlaşıyor. Marketlerimizde artık lezzet açısından daha çeşitli ve her ortamda rahat tüketilebilen hazır mamalar bulunuyor. Bu gıdaların bazıları gerçekten gereken hijyen koşullarında ve doğal ürünlerden hazırlanıyor. Ancak anne babaların hazır gıdaların tüketimi konusunda seçici olmalarında yarar var.
Temel besinlerin yanı sıra, çocukluk çağında, en önemli tüketim ürünleri bisküvi, çikolata, şekerleme ve patates cipsi gibi hazır gıdalar haline geliyor. Bu yiyecekler gerek ambalajları gerekse tatlarıyla çocukları cezbediyor. İçerikleri ise, neredeyse tamamen katkı maddelerinden oluşuyor. Gıdalardaki katkı maddelerinin insan sağlığına yararlı olduğu noktalar var olsa da, zararlarının daha ön planda olduğu, yapılan ayrıntılı araştırmalarla gösterilmektedir.
Hazır gıdaların çocuklarda kontrolsüz ve aşırı miktarlarda tüketilmesi, içeriğindeki katkı maddeleri nedeniyle, istenmeyen sonuçlara neden olur. Bu olumsuz sonuçları en aza indirebilme konusunda, besinlerdeki katkı maddelerinin çeşitlerinin ve miktarlarının bilinmesi yarar sağlar.
Genetiği değiştirilmiş tahıl, meyve ve sebzeler, üretimde kullanılan doğal olmayan gübreler ve bazı hormonlar, çocuk sağlığını özellikle tehdit eden alanlara örnek gösterilebilir. Ayrıca çocuklarda, katkı maddelerine karşı, vücutta yan etkiler de oluşabilir. Yan etkilerde en sık görülen alerjilerdir. Katkı maddeleri nedeniyle görülen alerjilerin oranı yüzde 2’lere kadar varmaktadır. Belirtiler, kaşıntı, kurdeşen, alerjik nezle, alerjik deri döküntüleri, baş ağrısı, bulantı, kusma, karın ağrısı ve ishal şeklinde olabilir.

DOĞAL ÜRÜNLER
Son yıllarda sık sık duyduğumuz bir kavram, eskiden zaten doğal beslendiğimizden, adını ayrıca telaffuz etmemize gerek kalmıyordu, ancak şimdilerde var: “organik tarım…” Organik tarım ve organik tarımla üretilen ürünler sanayi bölgelerinden uzak özel çiftliklerde yetiştiriliyorlar. Havası ve toprağı sürekli kontrol altında tutulan bu çiftliklerde doğal gübre kullanıyor. Sulamada kullanılan su, her aşamada denetleniyor ve ürünlerin yetiştirilmesinde hiçbir şekilde kimyasal ilaç kullanılmıyor. Ürünlerin yetiştirilmesinde hormon kesinlikle kullanılmıyor ve ürünler besin değerleri açısından en uygun zamanda toplanıyor. Organik tarımla üretilmiş sebze, meyve ve tahıllardan bebekler için özel olarak hazırlanan kavanoz mamaları da, annelerin bebekleri için tercih edebileceği sağlıklı seçeneklerdir.

ÖNERİLER
• En ideal doğal beslenme olan anne sütünün, asgari altı ay tek başına, sonrasında ek besinlerle olmak şartıyla, 2 yaşına kadar devam edilmesine gayret edin.
• Çocuklarınızın mümkün olduğunca doğal, katkı maddesi içermeyen, taze olarak hazırlanabilen gıdalar ile beslenmesine özen gösterin.
• Güvenli olduğuna inandığınız hazır gıdaları verirken de, günlük tüketim miktarlarına dikkat etmelisiniz. Normal miktarlar sorun oluşturmaz; ancak aşırı tüketimde, katkı maddeleri risk sınırlarını aşacağından sağlık sorunlarına davetiye çıkarır.
• Bazı katkı maddelerinin kişisel özelliklere göre etkiler gösterebileceğini unutmayın. Çocuğunuzda alerji vb. oluşması durumunda, gerekli testleri yaptırın ve bu gıdaları tüketirken, mutlaka ambalaj bilgilerini okuyun.
• Güncel bilgiler ışığında güvenli olduğu söylenen bazı katkı maddelerinin gelecekte farklı olarak değerlendirilebileceğini unutmayın. Yapılan her araştırma sonucunda birçok madde de “zararlı” listesine eklenmektedir.
• Hazır gıdaların güvenilirliğinin takip edilmesi konusunda toplu denetimlerin, sivil ve resmi kurumlarca daha özenli bir şekilde yapılmasını sağlamanızda ve çevremizdekileri de uyarmanızda yarar var.