ANASAYFA   >   BEBEK / ÇOCUK   >   0-12 AY   >   Çıngıraktan kaleme: “Tutma becerisi nasıl gelişir?” 

Çıngıraktan kaleme: “Tutma becerisi nasıl gelişir?” 

18 Ekim 2018

Çıngırak sallayan o eller çok değil; 6 yıl sonra kalemle ilk kelimelerini yazmaya başlayacak… İlkokulda sıkılmadan , eli kolu ağrımadan ödevlerini  yapabilmesi aslında yazmayı çizmeyi sevmesinden ziyade , el kaslarının yorulması , dinlenmek istemesinden kaynaklanmakta. O halde haydi el kasların gelişimine bir bakalım ve nerede ne zaman nasıl destek vermeliyiz öğrenelim:

0-3 Ay masajla duyu reseptörlerini uyarma

Bu dönemde tutma refleksinin etkisi ile elleri  yumruk şeklinde tutan bebeğinizin parmak araları ve el içine mutlaka uyaran verin. Parmak uçlarınızla elinin içine piyano çalma hareketi yapın. Çıkıntıları olan terapi toplarını kullanabilirsiniz.

3. ay refleksler kayboluyor

Tutma refleksinin kaybolması ile beraber, elleri artık yumruk yapmayacak, elinin sırtına dokundurduğunuz bir objeyi kavramak için bileğini hareket ettirecektir. Bu dönemde, ince saplı kalın saplı, pütürlü, soğuk…vb güvenli nesneler tutmasını sağlayarak dokuduğu farklı yüzeyleri hissetmesine katkı sağlayabilirsiniz.

4. ve 5. aylar el-göz koordinasyonu gelişiyor

Görme becerisinin gelişmesi ile yer yön tahminini daha net yapıp nesnelere uzanma gerçekleşmeye başladı.

Farklı yönlerden ses çıkartan çıngırağı sallayın ve alması için teşvik edin. Sesi hoşuna giderse alma eğilimi gösterecektir.

Yer matında yayarken dönence ya da ona farklı yönlerden ve mesafelerden uzattığınız oyuncağı kolaylıkla alıyor mu, gözlemleyin. 6. Aya doğru daha net ve emin hareketlerle kabaca avuç ile kavradığını gözlemleyeceksiniz.

6. ay ek besinler dönemi 

Bu kez farklı gıdalar tatması için önüne sunulduğundan, her bir yiyeceği dokunarak tatmaya başlayacaktır. Avuçla kavrama mevcuttur. Hatta avuç ile tuttuğu yiyeceği acemice ağzına götürecektir. Tat hoşuna gidince devamı için yine aynı yiyeceğe yönelecektir. Bakın; bu dönemde bir de tercih gelişti ki bu da bilişsel olarak sevdiği ve sevmediğini ayırt etmeye başladığının işareti!

7. ay işaret parmağı görevde

Artık işaret parmağı belirgin bir şekilde kullanılmaya başlandı! Minnacık deliklere sokmaya, dürtmeye, deşmeye işte bu dönemde başladı aman dikkat diyelim! Önüne koyduğunuz yumuşak kıvamdaki yiyecekleri parmak uçları ile tutmaya başlaması bu ayın sonunda gerçekleşecektir. Hurma ve cevizi blender da çekip minik toplar yapıp, önüne tek tek koyun. Hepsini koyarsanız oyuncak muamelesi yapıp, heyecanlanır, dağıtabilir;))

10. ay kaşık çatal ile kabaca yemek yiyebilir

Çatala sapladığınız bir yiyeceği artık ağızına götürebilir, hatta kendisi takacakmışçasına yemeğe sokabilir. Eğer erken dönemde izin verdiyseniz bu ayda başarı derecesi yüksek olacaktır.

12. ay ilk izler

Eline kalın, avucu ile tutabileceği, kalemler verdiğinizde kavrayabilecektir. Kağıda basit işretler bırakabilir. Aman dikkat, yürümenin de başlamasıyla o kalemle her yere işaretlemeler de bırakabilir.

Bu dönemde parmakların tek tek hareket ettirildiği parmak oyunlarını oynayabilir tek tek parmakları konuşturabilirsiniz! Parmak ailesi oyununu çocuklar çok seviyor.

18. ay el tercihi

Bu ayda artık ince motor becerilerde hangi elini tercih ettiğini gözlemleyebilirsiniz. Kalemle yazmak, bir çubuğu deliğe sokmak…gibi. El göz koordinasyonu ile alakalı bu etkinliklerde mesela kalemi önce bir eline uzatın. O eliyle mi yazdı yoksa el mi değiştirdi kontrol edin. Farklı ellere verdiğinizde o hep ısrarla kullandığı ele geçiriyorsa, el tercihi oturmuş demektir.

Bu ayda artık bardağını da kendisi tutar

El bilekleri dairesel hareketler yaparak kaşıkla kendini düzgün bir şekilde beslemeye başlar.

24. ay karalama evresi

Eline kalem verdiğinizde, dairesel hareketler devam eder. Çocuk kendini durduramaz bir şekilde karalamalar (pardon sanat eseri) yapar. Bu dönemin temel hareketi; dairesel harekettir.

Legolar tak-çıkar cinsi oyuncaklar, ayırma birleştirme hareketi parmakların güçlenmesini destekleyecektir.

Bu ayda oyun hamuruna geçebilirsiniz, ağzına atma riski her yaşta olabilmekte, özellikle erken dönemlerde biraz daha dikkat etmeliyiz. Koparma, kalıp çıkartma ezme, yuvarlama harelerini bu dönemde yapabilirler.

3 yaş akademik çalışmalar başlıyor

3 kısımlı adam çizme, tek elle makas kullanma…

Artık kendini durdurabilmekte ve daireyi tamamlamakta;) işte bunların hepsi bu dönemde gerçekleşmekte. İlk dönem resimleri sadece kafadan ibaret olması normaldir. Kafa, göz, ağız bir insanı anlatmak için yeterlidir. Üç parmak kalem tutmaya henüz geçmediyseniz, kırık küçük pastel boyaları kullanmayı deneyin. Boya küçük olduğundan boyamak için parmaklarının uçları ile tutacak güçlenmesini sağlayacaktır.

4 yaş resimler detaylandı

Artık kişilerin yanı sıra diğer şekiller, objeler de çizilmeye başlandı.

5 Yaş kendi adını yazıyor! 

Artık isimlerinizin harflerini çizerek taklit edip isminizi yazabilir. Hem el göz koordinasyonu hem de dikkat gelişimini desteklemektedir. Erken dönemde sunacağınız, yoğurma, mıncıklama materyalleri ile el göz koordinasyonunu geliştiren tak çıkar oyuncaklar oynarken farkında olmadan akslarını geliştirmektedir, ellerinin yorulduğunu anlamadan oyunun etkisi ile kasları gelişiyordu. Şimdi sıra yazma çalışmalarında. Eğer zevk alıyorsa yeni kelimeler oluşturmaktan sesleri yazmaktan, yorulmadan belki zevkle yapacaktır. Bunun için yumuşak, fazla güç gerektirmeden iz bırakan kalemlerden tercih edin ki bastırmak zorunda kalmasın kolaylıkla aksın gitsin o yazı.