ANASAYFA   >   BEBEK / ÇOCUK   >   0-12 AY   >   Bebeklerin dil gelişimini etkileyen etmenler

Bebeklerin dil gelişimini etkileyen etmenler

4 Ekim 2018

Hazırlayan: Özge Selçuk Bozkurt

Bebeğiniz dünyaya geldikten sonra aktif olarak alıcı dil ve ifade edici dili gelişmekte. Alıcı dil, dış dünyadaki sesleri algılaması, tepki vermesi anlamına gelmekteyken bir sonraki aşamada ise söylenileni anlamlandırması olarak karşımıza çıkar. İfade edici dil ilk yıllarda biraz daha geriden gelir.

Zengin çevre, uyaranlar, çocuktaki merak, zihinsel gelişimi ve bedensel gelişimi, iletişime geçme isteği ve çevredeki insanların iletişime geçme isteği, bebekteki konuşma, dil gelişimini destekleyecektir. Konuşmada gecikme olduğu durumlarda göz önünde bulundurmamız gereken etmenler vardır.

Bebeklerde dil gelişimi ile ilgili etmenler şöyle sıralanabilir.
1- Genetik
2- Fizyolojik
3-Algısal bilişsel ve Nörolojik Gelişim
3- Fiziksel Ruhsal Durum
4- Bebeğin cinsiyeti
5- Sosyal uyaranlar, anne bebek etkileşimi

Genetik
Aslında gecikmiş konuşması olan çocuklar için, aile büyükleri, “bunun babası da böyle geç konuşmuştu” derler ya, işte günümüzde birçok araştırma da bunu kanıtlar nitelikte. Beynin kullanılan yarısına göre ilgi dikkat ..vb bakımından genetik benzerlik olabilmekte. Hatta tek/çift yumurta ikizlerde yapılan çalımlar da bunu ortaya koymuş. Sonuç; dile konuşmaya karşı hatta mizaç bile bize genetik miras (Emde ve Ark.1992)

Fizyoloji
Ağız dil damak dişler, ses telleri… gibi organların gelişimi ve sağlıklı çalışması ile ilgili bir durumu gösterir.  Çünkü sesin çıkması için gerekli olan nefes ve ses organları Sağlıklı çalışıyorsa ve /veya gelişimini tamamladıysa konuşması mümkün olacaktır.

Algısal bilişsel ve Nörolojik Gelişim 
İşitme algısının normal olması sağlıklı dil gelişimi yönünden önemlidir. Sesleri alacak, algılayacak ve sonra da kullanacaktır. Ancak bunu destekleyen diğer duyu organları da bebeğin ilgi-algı düzeyini etkilemektedir. Hatta yapılan bir araştırmada ciddi görme kaybı olan çocukların ifade edici dil gelişimleri görmesi normal olanlara göre daha geç başladığını ortaya koymuştur.

Fiziksel ve Ruhsal Durum
Zihinsel gerilik yaygın gelişimsel bozukluk, spastisite gibi bozuluklar, diş gelişimini etkilemektedir. Hatta sık hastalanma orta kulak iltihabı gibi kulakla ilgili olan rahatsızlıklar da konuşma gecikmesinin sık nedenlerindendir.

Bebeğin cinsiyeti
Birçok araştırma, erken dönemde kızların dil gelişiminin erkeklere göre önde gittiğini gösteriyor. Hatta yapılan bir araştırmaya göre, oyuncak aracılığı ile kurulan iletişimde, cinsiyet farkı saptanmazken; annelerin sadece konuşarak kurdukları iletişime kızların yanıtlarının daha fazla olduğu dikkati çekmiştir. Kızların sözel uyaranlara erkeklerin ise görsel uyaranlara daha fazla tepki verdikleri aktarılmıştır.

Sosyal uyaranlar, anne-bebek etkileşimi
Çevre ve özellikle anne tarafından çocuğa sunulan sözel uyaran zenginliği dil gelişimini olumlu etkilemektedir. Deneysel bir çalışmada annenin bebekle olan etkileşimi ile bebeğin konuşma öncesi iletişim becerisinin birbiri ile ilişkili olduğu dikkat çekmiştir bebeğin erken dönemde kendisi ile etkileşime girenleri ve çevreyi izleme dinleme becerileri sözel etkileşiminin temelini oluşturur. Anne bebek iletişimi emzirme ile yakın temas duygularla başlar. Sonrasında ise görmenin ilerlemesiyle anneye bakan bebek gözlerini oyuncağa kaydırsa ve annesi oyuncağı alıp bebeğe verirse iletişimi başlatmış olur. Kendisini anlayan bir kişi ile iletişime geçme şekli sonradan kelimelere dökülecektir.

ARAŞTIRMA

Dil gelişimi ile ilgili önemli bir çalışmada 18 aylık bebeklerle yapılmış 1990 yılına ait bir çalışmadır. Bu dönemde tek bir bakım veren ve kreşte bakım gören çocukların dil gelişimi ve bilişsel gelişim arasındaki ilişki incelenmiş. Tek kelime çıkarma her iki grupta da farklı olmazken, kelime kombinasyonları kreşte olan çocuklarda daha az bulunmuştur. Yani bakım verenin sürekliliği yanıt dilinin gelişiminde önemlidir Kreş çocuklarında düşük yanıt düzeyi bakım veren kişilerin değişmesi ile ilişkili bulunmuştur.  Yani bakım veren her kim ise çocuğun iletişimine zamanında cevap vermesi, dil ve iletişim açısından önemlidir.

Bunlar dil gelişimini etkileyen etmenlerdi. Kimisi doğuştan gelen, kimi sonradan olan, kimi elimizde olup düzeltebileceğimiz, kimi gelişime bağlı olarak değişen bir süreç gerektirmekte.

Yorum Yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir