ANASAYFA   >   ANNE   >   Hamilelikte ağız ve diş sağlığı

Hamilelikte ağız ve diş sağlığı

6 Şubat 2015

“Hamileliğin ilk üç ayı, hem anne adayı hem de bebeğin diş sağlığı için önemlidir.”

Hamilelik döneminde ağız ve diş bakımı oldukça önemlidir. Anne adaylarının diş sağlığı için nelere dikkat etmesi gerektiğini İstanbul Florence Nightingale Hastanesi, Ağız, Çene ve Diş Sağlığı Merkezi Prof. Dr. Tayfun Özdemir, Parents okuyucularıyla paylaşıyor.
Hamileliğin ilk üç ayı embriyonel devredir. Bu devrede yumuşak doku olarak organ taslakları hazırlanır. Baş ve yüzün embriyonel büyüme ve gelişimi 3’üncü haftada başlar. 3’üncü haftada 3 mm büyüklüğündeki embriyoda ilk ağız boşluğunu çevreleyen çıkıntılar oluşur. 5’inci haftada ilkel damak oluşur, 7-9’uncu haftada damak ve dil oluşumu başlar. Alt çene oluşumu ve damağın şekillenmesi 8-12’nci hafta arasında gerçekleşir.
Dişlerin oluşumu yani diş tomurcuklarının oluşumu prenatal 6’ncı haftada teşekkül etmeye başlar. Yeni doğmuş bebeklerde süt ve daimi diş tomurcukları folikül denilen torbacıklar içerisinde sığı çene kemikleri içerisinde bulunmaktadır.
Diş tomurcukları prenatal 6’ncı haftada teşekkül etmeye başlar. Bu süre 3 ile 6 ay arasındadır. Hamilelikte bu esnada geçirilen hastalık nedeniyle diş kalsifikasyonunda bozukluk oluşabilir. Özellikle kronik diyare, nefrit, D vitamini eksikliği nedeniyle sürecek dişlerde bozukluk görülür. Ayrıca hamileliğin ilk üç ayını etkileyen çeşitli etiyolajik faktörler, çeşitli konjenital anomalilere neden olabilir. Örneğin, dudak damak yarıkları gibi. Bu nedenle hamileliğin ilk üç ayı, hem anne adayı hem de bebeğin dişlerinin sağlığı için önemlidir.

Hamilelikte ağız ve diş sağlığı nasıl etkilenir?
Hamilelikte, hormonal düzen tamamen değişir. Östrojen ve progesteron hormonlarındaki artış, anne adayının kalsiyum, fosfor, magnezyum, çeşitli vitamin ve protein ihtiyacı diş ve diş etlerini etkilemektedir.
Günümüzde tüp bebek uygulamalarının yaygınlaşması ve hamileliğin giderek planlanarak yapılması anne adaylarının hamilelik öncesi mutlaka diş hekimine gitmelerini gerektirmektedir. Ağızda yapılması gereken cerrahi işlemler, enfekte dişler, diş eti hastalıklarının tedavisi, çürükler bu dönemde mutlaka tedavi edilmelidir. Hamilelik sırasında da her üç ayda bir diş kontrolleri yapılmalı, dişlerdeki bakteri plakları ve diş taşları temizletilmelidir. Uzun süre cerrahi işlemler mutlaka doğum sonrasına bırakılmalıdır.

Hamileliğin diş etlerine etkileri
Hamilelik sırasında protein eksikliği diş yapısında, bağ dokusunda bazı dejeneratif değişimlere neden olmakta ağız yaralarında iyileşmede gecikme ve dil epitelinde bazen atrofi görülmektedir. Aynı durum demir eksikliğinde de görülmektedir. Hormonal dengenin değişmesiyle diş etlerinde değişiklik hamileliğin 3 ve 4’üncü aylarından sonra çıkmaktadır. Diş eti kenarlarında yalancı çatlaklar büyümeler oluşabilir ve buna bağlı diş eti kanamaları görülebilir. Bu belirtiler doğumla birlikte çoğu zaman kaybolur. Ancak, düzenli ağız ve diş bakımı yapmayan kişilerde bunlara ilave bakteri plağı diş taşı gibi etkenlerde hamilelik ginsivitisi tablosu ortaya çıkar. Bazen diş eti büyümelerine rastlanmaktadır ki buna hamilelik tümörü adı verilir. Bunlar saplı, kırmızı renkte ve kanamaya müsait oluşumlardır.

Diş problemlerini engellemenin yolları
Hamilelik döneminde kalsiyum eksikliği, bebek için lüzumlu kalsiyum fosforu anne adayının kemiklerinden çekilmesine neden olur. Dolayısıyla dişlerde de benzer sonuçlar ortaya çıkar. Magnezyum eksikliği periodontal dokuları etkiler. Diş etlerinde büyümeye ve dolayısıyla diş taşlarında birikimine neden olur. Bunlarda hamilelik sırasında diş çürüklerine ve diş eti hastalıklarına sebep olur. Bu nedenle, hamilelik sırasında alınacak kontrollü vitamin ve minareller bunları engelleyecek, iyi bir ağız bakımı, günde 2-3 defa dişlerin fırçalaması, ağız gargaralarının kullanılması, diş hekimi kontrolleri sağlık için yeterli olacaktır.

Diş röntgeni çekilebilir mi?
Hamileliğin ilk üç ayından sonra çok gerekli olursa (kanal tedavisi gibi) kurşun önlük kullanılarak periapikal film çektirilebilir. Bu filmler, karın bölgesine uzak ve çok düşük dozda olduklarından zorunlu hallerde kullanılabilir. Ancak, zorunluluk olmadıkça baş bölgesini ilgilendiren panoramik ve tomografi gibi röntgenlerden uzak durmak ve bunları hamilelik sonrasına bırakmak gerekir.

Hamilelikte diş çekimi
Zorunlu olmadıkça gömük dişerin çekimi, implant uygulamaları, diş eti operasyonları, dişlerle ilgili uzun süren işlemler yapılmamalıdır. Ancak hamileliğin 2 ve 3’üncü ayından sonra travmatik ve uzun süreli işlem gerektirmeyen diş çekimleri yapılabilir. Bu sürecin kadın doğum uzmanına danışılarak yapılması daha uygun olur.