Spina Bifida’ya karşı brokoli kalkanı!

Türkiye’de her yıl 5 bin bebek, doğuştan gelen bir omurga sorunu olan Spina Bifida ile dünyaya geliyor. İstinye Üniversite Hastanesi Medical Park Gaziosmanpaşa-Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Şükrü Yener, tedavi edilmediği takdirde ileride yürüme problemleri, bacaklarda şekil bozuklukları ve mesane kontrolü sorunları gibi ciddi sıkıntılara yol açan hastalıkla ilgili bilgi verdi.

Spina Bifida, bir bebeğin omurgası ve omuriliğinin rahim içinde düzgün şekilde gelişmemesi ve omurgada bir boşluk oluşmasına neden olmasıdır. Latince’den gelen Spina Bifida terimi “ayrık” veya “açık” omurga anlamına gelir. Bu kusur, hamileliğin ilk ayının sonunda, bir bebeğin omurgası ve omuriliğinin (omurganın ortasından geçen bir sinir demeti) gelişmesiyle oluşur.

Türkiye’de her bin bebekten üçünde Spina Bifida’ya rastlanılmaktadır. Ülkemizde her yıl 5 bin bebek Spina Bifidalı olarak doğar Spina Bifida’ya neyin neden olduğu ise bilinmemektedir, ancak gebeliğin erken evresinde ve öncesinde folik asit eksikliği önemli bir risk faktörüdür.

Her hastada farklı belirtiler

En sık görülen Spina Bifida çeşitleri, Spina Bifida Occulta, Meningosel, Myelomeningosel’dir.

Spina Bifida Occulta: Hastalığın en hafif şekli olan Spina Bifida Occulta, omurga kemiklerinden bir veya daha fazlasında küçük bir ayrılma veya boşluk ile karakterizedir. Spina Bifida Occulta’ya sahip birçok kişi rahatsızlıktan haberdar değildir.

Meningosel: Bu türde omurilik etrafında bulunan ‘meninks’ adı verilen koruyucu zarlar, omurlarda doğum öncesi kapanmayan açıklıktan dışarı doğru sarkar ve içi sıvıyla dolu bir kese oluşturur. Dışarı sarkan kese omuriliği içermez, bu yüzden sinir hasarı daha düşüktür, ancak sonraki dönemlerde komplikasyonlar mümkündür.

Meningomyelosel: ‘Açık Spina Bifida’ olarak da bilinen meningomyelosel ya da myelomeningosel, en şiddetli formdur. Omurilik kanalı, bel veya daha yukarıda birkaç omur boyunca açıktır. Omurilik zarları ve sinirler, doğumda bu açıklıktan geçerek bebeğin sırtında bir kese oluşturur. Doku ve sinirler açıktadır ve bu durum bebeği ‘hayatı tehdit edici enfeksiyonlara’ eğilimli hale getirir.

Spina Bifida’nın tedavisi nasıl yapılır?

Spina Bifida hastalığının tedavisi doğum öncesi ve sonrası olmak üzere ikiye ayrılır.

Doğum öncesi ameliyat: Spina Bifidalı bebeklerin sinir fonksiyonu tedavi edilmezse doğumdan sonra kötüleşebilir. Bu sebeple fetal cerrahi gerekebilir. Doğum öncesi cerrahi, hamileliğin 26. haftasından önce gerçekleştirilir.

Doğum sonrası: Spina Bifida Occulta genelde tedavi gerektirmez. Omuriliğin etkilenmediği meningosel vakalarında herhangi bir felç riski olmadan cerrahi tedavi mümkündür. Meningoseli olan pek çok çocuk normal yaşamlarına devam edebilir. Meningomyeloseli olan bir bebek ise doğduktan 24-48 saat sonra operasyona alınmalıdır.

Fizyoterapi: Fizyoterapide temel amaç harekete yardımcı olmak, şekil bozukluğunu önlemek ve bacak kaslarını güçlendirmektir.

Folik asit takviyesi şart!

Spina Bifida’yı önlemenin en iyi yolu hamilelikten önce ve hamilelik sırasında folik asit takviyesi almak. Folik asit kullanımında ise şu esaslara dikkat edilmelidir:

• Gebe kalmaya çalışırken ve hamile kaldıktan sonra 12. haftaya kadar her gün 400 mikrogram folik asit tablet alınmalı.
• Gebe kalmadan önce folik asit almadıysanız, hamile olduğunuzu öğrenir öğrenmez başlamalısınız.
• Brokoli, ıspanak ve nohut gibi folat içeren (folik asidin doğal hali) yiyecekleri yemeye özen göstermelisiniz.