BEBEĞİNİZİN DİL BECERİSİNİ GELİŞTİRİN

Bebeğiniz iki yaşına gelmeden önceki bu aylarında günde dokuz kelime kadar öğrenir. Size çocuğunuzun dil gelişimine yardım edebilmeniz için bazı ipuçları sunuyoruz.

1 yaş civarında, çocukların çoğu duydukları kelimeleri ayırt etmeye, tanıdık kelimeleri anlamlarla eşlemeye başlar ve onları kullanma girişimlerinde bulunur. Uzmanlar bu yaşlarda çocuğunuzla mümkün olduğunca çok konuşmanın onun dil gelişimini olumlu yönde etkileyeceği görüşünde birleşiyor.

SESLER KELİMELERE DÖNÜŞTÜĞÜNDE
Sesler çıkarmadan gerçek kelimelere geçiş bir dizi adımda gerçekleşen yavaş bir süreçtir. İlk olarak birçok bebek kelime öncesi sesler icat eder, bunlar sesle anlamı eşleştiren uydurulmuş kelimelerdir; kucağa alınmak istedikleri zaman çıkardıkları “mummmhhh” sesi gibi.
1 yaş civarında kelimeleri belli belirsiz kullanmaya başlarlar. Bu yaşlarda kelimeleri ya tek bir durumda ya da fazlasıyla geniş bir bağlamda kullanırlar. Örneğin kuzenim Cem gördüğü her ışık saçan şeye ve hatta güneşe bile “mum” derdi.

ADLANDIRMA PATLAMASI
18 ve 21 aylar arası çocuklar kelimeleri inanılmaz bir hızla öğrenir; buna adlandırma patlaması denir. Haftada bir iki kelime öğrenebildikleri gibi bu hız bazen günde dokuz kelimeye kadar çıkar.
Bazı uzmanlar adlandırma patlamasının çocukların bardaklarının ismi varsa, babalarının ve geri kalan herşeyin de bir ismi olması gerektiğinin farkındalığına ulaşması sayesinde gerçekleştiğini savunur. Bunu farkettikleri anda çevrelerindeki herşeyin ismini öğrenmek için büyük bir istek duyar ve sık sık “Mu neee?” diye sorup dururlar.
Çocuklar bir sonraki aşamada kısmi cümleler oluşturmaya başlarlar; “Ben yemek!” gibi…Bu noktada konuşurken kuralları takip etmeseler bile basit dilbilgisi kurallarını anlamaya başlamıştır.

NE YAPABİLİRSİNİZ?
Çocuklar sürekli yeni öğrendikleri kelimeleri kullanmayı dener ve sizden geribildirim bekler. Sizin vereceğiniz geribildirim onların dil becerilerini kazanması ve kendini ifade edebilmesi açısından vazgeçilmez bir önem taşır.
Çocuğunuzla konuşma miktarınız ve dil yetenekleri arasında doğru bir orantı vardır; onunla ne kadar çok konuşursanız, dil becerileri o kadar gelişir. O yüzden anlamyacağını düşünseniz de onunla elinizden geldiğince konuşup bir şeyler anlatmaya çalışın. İşte size ona yardım etmenizi kolaylaştıracak birkaç ipucu;
Çocuğunuzun sevdiği nesnelerin adını söyleyin. Çocuğunuzun “kamyon” kelimesini en kolay öğrenebileceği zaman uzaklardan geçen bir kamyonu gösterdiğinizde değil o oyuncak kamyonuyla oynarkendir.
Gerçek sohbetler yapın. Çocuğunuz henüz bir yaşında bile olsa ona her gün nasıl olduğunu sorun. Cevap vermeyeceğini bilseniz bile bir süre susup cevap vermesini bekleyin. Aylar geçtikçe size cevap vermek için gerçek kelimelerini oluşturmaya başlayacaktır. Çocuğunuza bir şeyler söylemektense, onunla karşılıklı konuşma çabaları göstermek dil gelişimi açısından daha önemlidir.
Bebek konuşmasını açın. Çocuğunuzun nesneler için kullandığı kısa kelimeleri sizin de kullanmanız yanlış telaffuzu takviye etmektir.Bir köpeği işaret edip “Kööpp…” dediği zaman “Evet tatlım haklısın o bir köpek” diye cevap verin. “Köpek” kelimesini öğrendiğinde ise “Siyah köpek” gibi sıfatlar ekleyip konuşabilirsiniz.
Kendinizden üçüncü şahıs olarak bahsetmekten vazgeçin. Siz onunla konuşurken bunları kullanmadığınız sürece çocuğunuz zamirleri öğrenemez. “Anne” ya da “Baba” yerine “Ben” demeyi, çocuğunuzdan her zaman ismiyle bahsetmek yerine “Sen” demeyi deneyin.
Yüzünüzü televizyon yerine kitap ve oyunlara çevirin. Çocuğunuza kitap okumak ve onunla oyunlar oynamak aranızdaki etkileşimi güçlendirerek, konuşmanızı kolaylaştırır. Diğer taraftan televizyondaki çocuk programlarının en iyisi bile çok az sözel etkileşim içerir; bu yüzden çocuğunuzun günlük televizyon izleme süresini bir saat ile kısıtlı tutun.
Babıldamalardaki gizli anlamları arayın. Çocuğunuzun “to” derken “top” mu demek mi istediğinden yoksa sadece ses mi çıkardığından emin olamıyor olabilirsiniz. Fakat buna çok takılmayın. Bu sesleri anlamlarla eşlemeye çalışın. “Evet, o bir top” diye tepki vermeniz çocuğunuzun çabalarını cesaretlendirecektir.