ANASAYFA   >   BEBEK / ÇOCUK   >   Çocuklarda idrar reflüsü

Çocuklarda idrar reflüsü

1 Mart 2016

Çocuğunuzun idrar kaçırması, idrar tutması, ya da sık idrara çıkmasını önemsememiş olabilirsiniz. Fakat bu durumlar, idrar reflüsünün belirtileri olabilir. Kadıköy Şifa Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzm. Dr. Nuriye Ayça Gül, çocuklarda idrar reflüsü, belirtileri, tedavisi ve takibini anlattı.

İdrar reflüsü nedir?
Vezikoüreteral  reflü; idrar akışının, idrar kesesine doluş ve boşalması sürecinde; mesaneden yukarı böbreklere doğru üreter dediğimiz böbreklerle mesane arasındaki idrar kanalına kaçması yani normalin tersi yönünde olmasıdır. Doğuştan olanlar genellikle, gebeliğin 3. ve 6.ayı arasında kendini gösterir ve anne karnındayken ultrasonla saptanabilir. Ayrıca idrar yollarının doğuştan anatomik bozuklukları olan;  tek taraflı çift üreter ( üreteral duplikasyon) , üreter kisti ( üreterosel) gibi durumlarda reflüye yol açabilir. Sonradan gelişen reflü ise, idrar yollarının herhangi bir yerindeki tıkanıklık ( taş ya da baskı gibi nedenlerden)  nedeniyle mesane basıncının artması, enfeksiyonlar ve üreter-mesane bileşke ameliyatlarına bağlı gelişebilir. Küçük çocuklarda daha sık görülmektedir. Yaş arttıkça risk azalır. İdrar yolu enfeksiyonlarının tekrarlama riski, 6.aydan sonra kız çocuklarında daha yüksektir.

Belirtileri nelerdir?
Tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları, idrar yapma bozuklukları, idrar yapamama, idrar kaçırma gibi belirtileri olabilir.

İdrar reflüsünün risk faktörleri
1.Doğum öncesi yapılan ultrasonlarda böbreklerde su toplanmasının saptanması (Antenatal Hidronefroz)
2.İdrar yolu enfeksiyonları, idrar tutma
3.Nörolojik mesane yetersizliği gibi kas ve sinir gelişiminde sorun oluşturan hastalıklarda dâhil olmak üzere işeme bozuklukları
4.Vezikoüreteral reflüsü olan hastaların kardeşleri
5.Çocukluğunda vezikoüreteral reflüsü olan anne ve babaların çocukları

İdrar tutma sorunu önemsenmelidir.
Antenatal yani anne karnında saptanan bir durumsa, herhangi bir şikâyet olmadan düzenli çocuk doktoru, nefrolog ve gerekirse üroloji doktoru takiplerine gitmek gerekir. İdrar yolu enfeksiyonları iyi takip edilmelidir. Reflü nedeniyle olan ters idrar akımı, idrardaki mikropların böbreğe ulaşmasını kolaylaştırarak, böbreklerinde etkilenmesine ve zamanla skar oluşmasına neden olabilir. Tuvalet sonrası temizlik, önden arkaya doğru yani; önce genital organlar sonra popo şeklinde yapılmalıdır. İdrar tutma sorunu olan çocuklar bu alışkanlığından vazgeçirilmelidir. Bol su içimi teşvik edilerek, idrar yollarının temizlenmesi sağlanmalıdır. İdrar yaparken sorun yaşayan çocuklar; sık idrara çıkma, idrar kaçırma ya da uzun süre idrar tutma gibi sorunlar önemsenmeli, doktora başvurularak idrar testi, idrar kültürü ve böbrek ultrasonu gerekirse ileri görüntülemeler; voidingsistoüretrografi, sintigrafi gibi ilaçlı filmler yapılmalıdır.

Tedavisinin temel amacı enfeksiyonların önlenmesidir.
İdrar yolları ve böbrek iltihabının, enfeksiyonlarının önlenmesi temel amaçtır. Böylece böbreklerin zamanla etkilenmesi ve skar gelişimi engellenerek, böbrek fonksiyonlarının normal bir şekilde işlevini sürdürmesini sağlanmaktadır. İdrar reflüsü ve enfeksiyonlar, çocukluk çağı böbrek zedelenmesinin en yaygın görülen sebepleridir.

İdrar reflüsünün tedavi ve takibi önemlidir.
İdrar reflüsü, çekilen ilaçlı film neticesinde (VSUG: Voidingsistoüretrografi), böbreklerin etkilenim durumuna göre hafiften ağıra doğru 5 (V) derecede sınıflandırılır. Hafif ve orta ciddiyetteki vakalar zamanla kendiliğinden düzelebilir. Evre IV-V gibi yüksek risk taşıyan ileri vakalarda cerrahi tedavi yoluna gidilir. Uzun süreli kontrollerde, idrar reflüsü kendiliğinden veya cerrahi düzeltme ile tamamen ortadan kalkıncaya kadar, idrar yolu enfeksiyonu oluşumunun önüne geçmek için, uzun dönem, düşük dozda koruyucu antibiyotik kullanımı tıbbi kontrolün temelidir.

Sabırlı ve her an tedbirli olmak gerekir.
Enfeksiyon oluşumunun engellendiğinden emin olmak için periyodik aralarla idrar incelemesi gerekir. Reflünün tamamen kaybolması ve herhangi bir derecede reflü olmaması tedavi kararlarını belirlediğinden görüntüleme çalışmalarında ultrason, ilaçlı grafi (VSUG) yanında nükleer sistogramda çekilmelidir. İdrar yolu reflüsünün tamamen ortadan kalkması geçen süre, genellikle tanıdan sonra ortalama 3 yıldır. Bu nedenle cerrahi müdahaleye gerek kalmadan, etkin bir tıbbi kontrol gerçekleştirebilmek için sabırlı ve her an tedbirli olmak gerekmektedir.

Reflü hastası olan çocuklar, büyüme ve gelişme dönemlerinde idrar yapma fonksiyonlarında bozukluk yaşayabileceklerinden dolayı dikkatli bir şekilde gözlemlenmelidirler. Tuvalet eğitimi sırasında idrar kesesi dengesizliği sık görülür. İdrar yapamama veya idrar kaçırma durumları doktora mutlaka belirtilmelidir.

İdrar reflüsü riski yüksek olan kişiler

İdrar reflüsü olan bir hastanın kardeşinde üçte bir oranında, çocukluğunda reflü hastası olan bir anneden dünyaya gelen çocukların dörtte üçünde reflü riski vardır. Bu nedenle, bu hastaların kardeş ve çocuklarını da  3-5 yaşlarından önce reflü açısından takip etmek  gerekir.

 

Yorum Yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir