NESTEREN GAZİOĞLU

EBEVEYNLİĞE KEYİFLİ YOLCULUK…

Çocuklarımı yetiştirirken benim de elimin altında olan Parents Dergisi’nde yazma fikrini duyduğumda bir ebeveyn olarak heyecan ve gurur duydum. Ebeveyn, çocuk ve aile alanlarında yapılan araştırmaları ve güncel bilgileri buradan sizlerle paylaşacağım.

Biyolojik ya da evlat edinme yolları ile çocuk sahibi olan her birey, ebeveyndir. Peki, ebeveynlik becerileri doğuştan mı gelir, sonradan mı kazanılır?

Size bu noktada hikaye tadında bir araştırmadan bahsetmek istiyorum. 1960 yılında Avusturyalı etiyolog Lorenz, laboratuarında Feli isimli dişi bir kaz yavrusunu yumurtadan çıkar çıkmaz doğal ortamından ayırır. Yaklaşık sekiz hafta sonra diğer kazların yanına geçmesine izin verir. Ancak Feli, diğer kazları görünce tedirgin olur. Bölmesine gizlenmeye çalışır. Meraklı kazlar ona yöneldiğinde titrer, sallanır ve değişik seslerle tedirginliğini belli eder. Feli’nin yemek kabını ileriye koyarak onu diğerlerine alıştırmaya çalışsalar da Feli, yemeğini yer yemez gruptan uzaklaşır. Bir sabah araştırmacılar Feli’nin bölgesine kaz yumurtaları bırakır. Feli içgüdüsel olarak hemen yumurtaların üzerine kuluçkaya oturur. Yumurtalar çatlamaya başlar başlamaz Feli arkasını dönüp uzaklaşır. Yavrular sağa sola devrilerek ebeveyn arar. Feli ise kendine göre bildiği doğruyu yapıyordur. Dünyaya geldiğinde tek başınaydı. Yavruları bırakması gerektiğine inanıyordu. Başlarda çok zorlanan Feli, zaman içerisinde diğer kazlardan ebeveynlik becerileri öğrenir ve temastan kaçmayan, samimi, iletişim kurabilen bir ebeveyne dönüşür. Ebeveynliğin üst kuşaktan öğrenilmesi ve gelişmesi yönünde benzer sonuçlar insanlarla yapılan çalışmalarda da çıkar.

Her ebeveyn kendi bilgisine, yaşantısına, tecrübelerine ve hayallerine göre en iyi bildiği ebeveynliği uygulamaya çalışır. Aslında, ebeveynlik bir öğrenim ve gelişim sürecidir.

Antropolog LeVine’e göre ebeveynlerin ortak hedefleri de vardır. Bunlardan ilki çocuklarına güvenli ve sağlıklı bir ortam sağlayarak onları korumaktır. Diğeri, ekonomik açıdan üretken, başarılı bireyler yetiştirmektir. Sonuncusu ise kültürel hedeflerdir. Ebeveynler içerisinde bulundukları ve kendilerini ait hissettikleri grubun değerlerini çocuklarına aktarır.

Sonuç olarak, ebeveynlikte üç temel yapıdan bahsedebiliriz. Geçmişten getirilenler; ebeveynin kendi ailesindeki öğrenimleri, kendi ebeveyn-çocuk tecrübeleri. Mevcut anın getirdikleri; ebeveynin çevresindeki uyaranlar, etkin ebeveynlik üzerine okudukları, gördükleri, mevcut koşullar. Ve son olarak gelecek tasarımlarız; ebeveynin amaçları, hedefleri, beklentileri. Bu üç parça, her bireyde farklı olduğundan, ebeveynlik de bireyseldir. Size özgü ebeveynlik sürecinizi geliştirmek, etkinleştirmek ve keyifli kılmak da sizin elinizde.

Sevgilerimle,