ANASAYFA   >   BEBEK / ÇOCUK   >   PSİKOLOJİ   >   Üstün zekalı diye sosyal ortamdan ayırmayın

Üstün zekalı diye sosyal ortamdan ayırmayın

15 Eylül 2020

“Çocukların hepsi farklı özelliklere sahip olabilir ve bu çeşitlilik olumlu bir şeydir. Üstün yetenekli çocukların diğer çocuklardan izole edilmemesi gerektiğini ve onları bir yetişkin gibi büyütmenin doğru olmadığını” belirten Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Beyin Hastanesi Çocuk Ergen Psikiyatri Uzmanı Doç. Dr. Emel Sarı Gökten üstün yetenekli çocuklara doğru yaklaşım modeline ilişkin değerlendirmelerde bulundu.

Bir yetenek ile doğarlar
Bazı çocuklar doğuştan ortalama zekanın belirgin derecede üzerinde olan bilişsel bir yetenek ile doğarlar. Üstün zekanın tanımı, çok fazla çeşitlilik göstermekle birlikte genellikle kabul edilen, genel bilişsel işlevlerde ya da spesifik bir alanda üstün yeteneğe sahip olmaktır. Üstün zekalı bir birey matematik alanında yüksek düzeyde bir yeteneğe sahip olup dil becerilerinde aynı düzeyde başarı gösteremeyebilir. Genellikle üstün yetenekler bilişsel, yaratıcılık, sanatsal beceri, liderlik ya da spesifik akademik alanlarda kendini gösterir.

Mükemmeliyetçi olurlar ve otoriteyi sorgularlar
Bu özelliklere sahip çocuklar genellikle yüksek muhakeme becerileri olan, yaratıcı, meraklı, geniş bir sözcük dağarcığına sahip ve güçlü bir hafızası olan çocuklardır. Genellikle mükemmeliyetçi olurlar ve otoriteyi sorgularlar. Bu özelliklerin yanında bazı üstün yetenekli çocuklar kendi akran grubu ile iletişim kurup sürdürmekte zorlanırlar. Çünkü sözcük dağarcığı, kişilik yapısı, ilgileri ve motivasyon düzeyleri açısından akranlarıyla büyük farklılıklar yaşarlar. Daha büyük çocuklar ve yetişkinlerle birlikte olmayı tercih ederler.

Diğer çocuklardan izole edilmemeliler
Çocukların hepsi farklı özelliklere sahip olabilir ve bu çeşitlilik olumlu bir şeydir. Üstün yetenekli çocukların diğer çocuklardan izole edilmemesi gerektiğine ve onları bir yetişkin gibi büyütmenin doğru olmadığını kaydetti. Doç. Dr. Emel Sarı Gökten, şunları söyledi: “Ancak bu farklılıkları kabul etmek, sevmek ve çocuğun uygun bir ortamda büyümesi için gerekli şartları yerine getirmek gerekir. Tıpkı zeka geriliği veya öğrenme bozukluğu olan çocuklara farklı eğitim modülleri uygulanması gerektiği gibi üstün yetenekli çocuklara da özel eğitim programları uygulanmalı, aldıkları eğitimin içeriği oldukça çeşitlendirilmeli, yaratıcılıklarını sürdürebilecekleri alanlara yönlendirilmeleri gerekir. Diğer çocuklardan izole etmek ya da onları yetişkin gibi büyütmek doğru değildir.”

Farklı psikiyatrik bozukluğun gelişimine sebep olabilir
Üstün zekalı çocukların genellikle ilgi duydukları belirli alanları vardır ve tüm dikkatleri bu alanlar üzerinde yoğunlaşır. Onların ilgi alanlarına saygı duyarak hareket etmeli ama bir yandan da sosyal ortamlardan kopmaları önlenmelidir. Farklı aktivite ve ilgilerden de keyif alabileceği ona gösterilmeli, tek bir alana sıkı sıkıya bağlı kalıp başka hiçbir şeyle ilgilenmemesinin önüne geçilmelidir. Çünkü bu çocuklar sevdikleri konulara aşırı odaklanıp sosyal ilişkilerden, akranlarından, eğlenecekleri başka birçok etkinlikten mahrum kalabilirler. Bu durum da çocuğun ruhsal gelişimini aksatıp ileride birçok farklı psikiyatrik bozukluğun gelişimine sebep olabilir.