Performans ve çocuklar

Yazan: Uzman Psikolog Ebru Zorlutuna

Okul öncesi dönemde her anaokulunda bir dizi gösteri olur. İngilizce performanslar, anneler günü, babalar günü, portfolyolar ve yıl sonu gösterileri…. Bu süreçte her çocuk farklı tepkiler gösterebilir. Bazı çocuklar anne babaların yanında rahat hissedebilirken bazıları çekingen tavırlarda bulunabilir. Neden bazı çocuklar rahat olur? Bazı çocuklar ise daha çekingen? Üstelik bazıları aileleri yokken daha rahat davranabilir. Rahat davranan bu çocuklar anne babalarını gördüklerinde neden tutulur?

Anne babalar da bunu yarış haline getirebiliyor. “Neden diğer çocuklar yapabiliyor benim çocuğum yapamıyor?” Elbette ki düşünülmesi gereken bir konu olabilir. Gösteriler çocuklardan çok anne babalar için yapılıyor. Anne babalara bir ürünün sonucunu göstermek için yapılıyor. Çocuklar bu gösterileri yapmak zorunda değiller. Çünkü orada sadece siz yoksunuz. Tanımadığı birçok aile var. Onlardan bir performans bekliyorlar. Örneğin; takıntıları olan bir çocuğun orada hata yapma lüksü yoktur. O, her şeyi hatasız yapmalıdır. Bu süreçte performans kaygısı yaşayabilmektedir.

Çocuklar performans için zorlandığında ne olur?

Performansa zorlanan çocuk kendini yetersiz hissedip, kendiyle ilgili bir çok olumsuz inanç geliştirebilir.

“Hata yapmamalısın.

Hep başarmalısın.

Hata yapma lüksün yok.

Hata yaptığında sevilmezsin.”

Gösteriler çocuklar için değil anne babalar içindir

Çocuklarınıza karşı olan yaklaşımınızda kendi için nasıl bir karar aldığını da düşünün. Her çocuk yaşadıklarından kendisi ile ilgili bir karar alabilir. Gösteriler çocuklar için değil, anne babalar içindir. Çocuklar bunları yapmak zorunda değiller. Çocukların bu kararına saygı duyulmalı, Bu bir başarı göstergesi sayılmamalıdır. Hiçbir çocuk izleyicileri karşısında bir şeyi güzel yapmak zorunda değil. Hata da yapabilir. Ağlayabilir. Utanabilir. Anne babasının yanına gitmek isteyebilir. Hiçbir şey yapmadan durabilir. Anne babasının yanında oturup arkadaşlarını izleyebilir.

Çocuğunuz gösteriye çıkmak istemediğinde alet çantanızda bulunması gerekenler;

• Çocuğunuzu tüm bu davranışları için onu utandırmayın, suçlamayın.
• Çocuğunuzun ilk deneyimlerini yaşadığı bu yılların son deneyimleri olmasına neden olmayın.
• Çocuğunuzu hangi tepkiyi verirse versin kabul edin. Dünyanın en harika işini yapıyor gibi yaklaşın.
• Ağlıyorsa bilin ki o kadar baş edebiliyordur. Ağlamaması için çaba sarf etmeyin. Sahneye çıkıp performans göstermesi için zorlamayın. Sizin için bir şeyler yapması için zorlamayın. Onun kararına saygı duyun. Yetersiz hissettirmeyin.
• Çocuğunuzun küçük başarılarıyla ilgilenin. Onları küçük başarılarıyla güçlendirin. Büyük başarılarının kaynağı bu küçük başarıları olabilir. İyi bir iş çıkardığına inandırın. Dünyanın en güzel işini yaptığını hissettirin. Onu her haliyle kabul ettiğinizi gösterin.
• Çocuklarınızı yüreklendirin. Potansiyellerinden daha fazlası için inandırın. Fakat bunu yüksek beklentilerinizle dile getirmeyin. Küçük çabalarını takdir edin. Yapamadıkları için kişisel bir yorumda bulunmayın.
• Duygularını dile getirmesine izin verin. Her türlü duygusunu kabul edin. Unutmayın o yaşına göre büyük bir iş başardı. Bundan sonrakiler adına güçlü bir referans bırakması için uğraşın…