ANASAYFA   >   YAZARLAR   >   DR. SİNEM KARACA   >   İlk yardım- Dr. Sinem Karaca Atakan

İlk yardım- Dr. Sinem Karaca Atakan

3 Mayıs 2017

Çocuklarımız hepimizin en değerli varlığı. Onların iyi olması için her şeyi yapmaya hazırız. Çok seviyoruz, en iyi okullara, kurslara gönderiyoruz, en iyi eşyaları alıyoruz, en iyi tatillere götürüyoruz… Bunların onun için en önemli şeyler olduğunu düşünerek kendimizi iyi hissediyoruz. Evet, belki önemli bu saydıklarım, bu maddeleri saydıktan sonra sık sık eklenen çocuğumuzun psikolojisini ne kadar düşünüyoruz, onunla ne kadar kaliteli zaman geçiriyoruz soruları da önemli elbette… Ama bir de her ailenin yaşamadığı ama yaşayanlar için hayati anlamı olan durumlar var. Çocuğun bir kaza ya da hastalık geçirmesi nedeniyle ilk yardım ihtiyacı olması… Ülkemizde ailelerin bir kısma ilk yardım müdahalelerini bilmesi gerektiğini düşündüğü ve öğrendiği halde, ne yazık ki henüz bu oran yeterince yüksek değil. Uzmanlık eğitimim süresinde, daha önce sağlıklı olan, tüp bebek tedavisi sonrasında doğarak ailesini çok mutlu eden güzeller güzeli altı yaşında bir çocuğun yediği tavuk parçası boğazına kaçarak nefes almasını engellemesi sonucu beynine oksijen gitmemesi nedeniyle ağır engelli kalıp sık sık hastaneye yattığını hatırlıyorum. Çok etkilenmiştim o anne oğuldan ve temel yaşam desteğini en iyi şekilde öğrenip yapabildiğim kadar çok aileye öğretmeye karar vermiştim. Geçen aylarda küçük oğlunu blw yaparak tamamlayıcı beslenmeye geçme sürecinde bir anne olan arkadaşım, bebeğin elindeki havucu yerken aniden ağladığını ve bu sırada minik bir parçanın boğazına kaçtığını anlattı. Öğürme refleksi ve boğulma arasındaki farkı ve yapması gerekenleri bilen anne, bebeğine doğru temel yaşam desteği yaparak havuç parçasının çıkmasını sağlamış ve çocuğu için çok önemli olan o ilk dakikalarda zarar görmesini önlemiş olduğunu anlattı. Tüm annelerin başına gelecek bu gibi durumlarda hayat kurtarıcı olan ilkyardım kurallarını öğrenmek hem kendimizi rahat hissetmemiz hem de çocuğumuzun güvende olması için çok önemli.

Çocuklarda solunum yolu tıkanmalarında ilk yardım
Tamamlayıcı beslenmeye geçişte BLW yöntemini uygulayan ya da uygulamayı düşünen annelerin genellikle en büyük korkusu bebeğin boğazına yiyecek kaçması ve boğulma riski oluyor. Beslenme sırasında gıdanın bebeğin solunum yoluna kaçması ve nefes alamaması boğulmaya neden olabilir. Ama çok nadir görülür ve genellikle öğürme refleksiyle karışır. Öğürme refleksi koruyucu bir reflekstir. Yutamayacağı kadar büyük bir parça dilin orta kısmına geldiğinde aktifleşir ve bebek gıdayı öğürerek ya da kusarak çıkarır. Bu korkulacak bir durum değildir. Zamanla bebeğin yutamayacağı gıdalara vermesi gereken tepkiyi öğrenmesini sağlar. Sürekli sıvı veya püreyle beslenen çocukların ağızlarında kontrol etmeden yuttukları için ya da katı gıdalarla tanışınca bu duyguya pek aşina olmadıklarından boğazlarına bir şey kaçtığında kendileri çıkarma konusunda çok tecrübesiz olduklarından panik olabiliyorlar. Bebeğin öğürme sırasındaki yüz ifadesi ne kadar ürkütücü olsa da besini çıkarmaya çalışan, hatta öksüren çocuğa müdahale etmek gerekmez. Ancak nefes alamadığı, solunumun durduğu görülür ya da çocuk morarırsa temel yaşam desteği uygulamaları yapılmalıdır.

Yabancı cisim tıkanmasında temel yaşam desteği
Yabancı cisme bağlı ölümlerin %90’ı beş yaş altında görülür. Kısmi tıkanma/ tam tıkanma ayrımı yapılmalıdır. Yabancı cismi çıkartmak için yapılan manevralar süt çocuğunda sırt/göğüs vuruşu, bir yaş sonrasında karın manevrasıdır. En önemli noktalardan biri kendiliğinden öksüren ve solunum çabası olan çocuğa müdahale edilmemesidir. Ancak, öksürük yetersizse, çocuğun sesi kesilirse, solunum sıkıntısı artarsa, çocuk tepki vermemeye başlarsa kısa zamanda çocuğa yardım etmek için ilk yardım uygulamalarına başlanır. Süt çocuğunda bir el ile göğüs desteklenerek baş gövdeden daha aşağıya kaydırılır. Diğer elin topuğu ile sırta, iki kürek kemiği arasına 5 kez vurulur. Cisim çıkmamışsa, bebek sırtüstü pozisyona getirilir. Bir el ile sırt ve baş desteklenerek hafif baş aşağı pozisyonda tutulur. Göğüs kemiğinin alt yarısına baş yönüne doğru bası yapılarak göğüs kafesi toplam 5 kez sıkıştırılır. Bebeklerde karına baskı yapılmamalıdır.